azua sika makaya izua patjetucu a kai a kakudakudan a palisi na paiwanzuku, mavana izua icu a pinui’inaljanan a sinan kakudan tua ’iniladjan. au aicu a pinui’inaljanan a sinan kakudan tua ’inila’iladjan, kemasimaza taicu a matjatavelavelak ta ’iladjan na vusam a kakudakudan. aicu a matjatavelavelak ta ’iladlan na vusam a kakudakudan namayatucu, a na tjasevalitan a ’iniladjan kata sauzayan, mavana sangasangasan a aljak a tjemavelak aya, ipu u’aljay ipu vavayan, kana sangasangasan a sinipualjak vusam aya, timadju a uri tjemavelak a penuljat tua sauzayan, ngadan nua uma’ kata ’iniladjan i ’inaljan, makeljang angata tu aicu a paiwanzuku mamamav a sipacunan tua vavayan katua u’aljay, manasika tjuruvuanga a vavayavayan a vusam a na ’emiladj i ’inaljan tucu, makeljang angata tu mamav a sipacunan tua vavayan katua u’aljay na paiwanzuku, aicu mavana sikizengezenger nua paiwanzuku a cawcau uta. aicua seRavar namaya paiwanzuku uta, ljakua maljiyan a kakudan niamadju, aicua seRavar semanvusam tua u’aljay, nuneka nu u’aljay a aljak, mana semanvusamanga ta vavayan a aljak.
a kininemeneman nua paiwanzuku inika aming a ’emuzimuzip na izua u’aljai kata vavayan, aicua icemecemel a namezangal tu nemanga izua namasan u’aljay namasan vavayan, naseminamalji a pa’ulid a puvarungan nua sevalitan na paiwanzuku, mapu’ata itjen a kizenger a mapuljatj a paiwanzuku a cawcau, satje sanpazangali aicua a tjalja penapamavan a kakudakudan itua tja’inaljan.
排灣族重視社會階級,社會階級制度是長嗣繼承制。「長嗣繼承」即上一代的階級與財產由第一個孩子繼承,只要是長嗣(排灣族稱vusam),不問性別、財產、家名、社會地位都由vusam繼承,因此部落常產生女頭目是自然的現象,但ravar系統除外。
排灣族性別平權觀念存在已久,可以從文化藝術面來看性別。例:雙連杯、公母壺、貴族婚禮鞦韆柱上的雙性圖案、百步蛇公母圖騰等,大部分都是對稱的。 祖先有智慧,我們應該更重視這種公平的社會制度才對!