朗聲四起

110 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【德鹿谷賽德克語 (原稱:德路固語)】 高中學生組 編號 4 號
Ttgsas Seejiq Balay

Sbiyaw han o ungac ka sapah pyasan ksun, wana nanaq ttgsa tnsapah ni ttgsa tnealang. Manu ka sayang do niqan ka pyasan prajing, pyasan tgciway, pyasan tgska, pyasan tgbaraw, pyasan tgparu da, pyasan mqqur knkla dnii. Mmeenu bi ka stgsa sbiyaw hug?

Seejiq Balay ksun ga tmgsa laqi rabu o ida ini asug saw dqrijil ni dsnaw, rabu siida ka laqi, ksugun dha balay ka tama ni bubu. Nasi ini kmunuh ni mnarux ka laqi rabu o, ida gisu mlutuc naqih kndkilan ka saw nii. Gaya Seejiq ga hniyan dha snbghuran utux ka gisu prudu hiyi niya, kiya ni spuhun emptsapuh ni qdriqun paah ruwan hiyi laqi rabu ka utux naqih, iyux dha skbyaxun munuh unuh bubu ka laqi rabu, ida asi ka mGaya wah!

Nasi saw prajing mplaqi hari do, ya bi empitu uxay uri o maspac hari ka hngkwasan siida do, psnaqun tmgsa ka laqi qrijil ni laqi snaw da. Pklaun saw inu ka ini pntna dha, asi ka psruun qmita. Mplaqi siida, ida bubu ka pusu bi dmanga ni tmgsa dhyaan ana manu.

Dhuq saw mbiyax hari do “ mpshmadan ” ka dqrijil ni dsnaw da, ini sdalih ni pprngaw ka dqrijil ni dsnaw dni prajing smluhay uuda quri ksdusun babaw da. Saw ka dsnaw ga teumal musa ppais, mmaduk lmiqu, pbgurah dxgal qpahun ni phiyug sapah. Dqrijil o teumal meuda qqpahun ruwan sapah, phuma pnegalang ni tminun pala. Mkla uuda ka dsnaw ni dqrjil do tduwa ptasun ka dqras dni, ririh saw empseejiq balay da.

Babaw mnstrung ka wauwa ni rsrisaw do, kiya ka ksun “ seejiq balay ” da. Mtucing laqi ni mduuy laqi do, kiya ka thnganan “ tama ni bubu ” da. Dhuq mrimal, mataru kmxalan ka hngkwasan do thnganan dha “ bubu ruda ni tama rudan” da, ida niqan malu bi Gaya “ psparu bi qmita rdrudan ” ka Seejiq Balay ksun.

Paah hiya siida psnegul tama uxay uri o ririh saw tama na dsnaw ka lqlaqi snaw. Laqi qrijil o psnegul bubu uxay uri o ririh saw bubu na qrijil kiya, tgsaun dha quri saw Gaya qpringan alang ka lqlaqi, saw ka bsaniq, hmadan, msdangi ni kana ka knkla kndusan skeudus babaw dxgal. Psluhay nanaq muda Gaya qpringan Seejiq Balay, mqaras musa teumal meuda ddaun quri tnealang. Kiya ni egu nanaq kklaan do musa malu bi kneudus babaw dni, mrana kana ka laqi uri da. Kiya ni smulu psblaiq kndusan hici o ida “ ttgsa ” ka pusu bi, asi ka smtama “ ttgsa” kiya ka tduwa psblaiq mudus babaw dxgal ka hici da.

110 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【德鹿谷賽德克語 (原稱:德路固語)】 高中學生組 編號 4 號
賽德克族的教育

賽德克族的嬰兒期的教育並無性別之分。幼兒期開始分性別,七、八歲時開始指導性別差異並相互尊重,由母親負起養育責任。青年期男女各自跟長輩學習生活技能,至結婚後進入成年期結婚有子,抱了孫子,始稱TamaBubu。五、六十歲時稱為BakiPai

學習生活的禁忌、家庭倫理、社會倫理及生活技能等智識技能,以期適應各項活動,追求更美好的未來,並維持生存,均需要教育才能完成。

文章資訊
文章年度
110
文章編號
4
文章組別
高中
文章語別
德鹿谷賽德克語 (原稱:德路固語)
族語標題
Ttgsas Seejiq Balay
漢語標題
賽德克族的教育
文章作者
詹素娥
漢語摘要