no kabo da pa no Npong a kano cikog am, yaten tamo pa tao amyan do ka pongson ta ya. maciyamizing ko do kaman rarakeh am, mi ka wao kamineyli na do pongso ta ya. o ngaran no peykailliyan am, Jiyayo, Jikavatoan, Jiratey, Jimowrod, Jivalino, Jiranmeylek, Jimawawa, aka no ji Rraraley. tao rana do Jikavatoan am ni kasanosonan sira, abo ni mahap sira asa ka ili, ta teymarahet o iyangey da. o tao rana do Jimawawa am, marahet o yanan da, ka pacidpeh da do Iraraley. ori o na ikanem rana no ili do kapongsoan ta ya.
yaten tamo na tao do pongso ya am, tamo meycyailili. ya mapengkad o tamo peyyawawan do takey aka no wawa. ya tamo peyveyveknen o maoran no ili ta kamo. ta ori o na yapowan no tamo isovo so velek a kanekanen, no tamo mangahahap am, tamo ji mangeylili, ta mapeyliliman so tao ri.
no ka Npon pa am, to da maciyozai pa o iwawalam takamo, alikey o nikablisan na no iwawalam takamo. mai rana o cikok a macipalit am ori rana o na kablisan no iwawalam takamo. mai rana sira o cikok do kapongsoan ta yam. atoktowan da o tana no kapongsoan ta. padketen da do seyvo o ngaran no tana do kapongsoan ta. nanaonen da o metdeh do pivatvatkan. macyahap do ciriciring no cikok, ji da miyaha o metdeh a misirisiring no ciriciring ta tao. ori o na katey makeykai a mabalinas no iwawalam ta tao do pongso.
ikadowa peyvazain ta am. mapatnek takamo so pivatvatkan ta tao. ikatlo na peyvazain takamo am, peylisen da no seyvo o kosozi do kapongsoan ta. o imimmoy no kosozi am, yamanemtem so tana aka no mowamowa a kano kataotao tamo. ori o talamozongon tamo rana no pongso tamo.
以前,人之島上只居住著雅美族人。共有八個部落:Jiyayo、Jikavatoan、Jiratey、Jimowrod、Jivalino、Jiranmeylek、Jimawawa、aka no ji Rraraley、Jikavatoan部落因土石流淹沒滅村;Jimawawa部落,因蚊蠅過多遷到ji Rraraley部落,現在只剩六部落。
每個部落以山海為界,界線明確。日常生活所食用的飯菜都來自山與海,不在其他部落採集,會引發部落間的資源衝突。
過去學校禁止孩子說母語,文化快速流失,希望能將屬於居民的山林和芋田,登記在個人名下,各部落共同經營之小米田與地瓜田,則登記在各部落家族名下或是登記在各部落名下,由族人共同管理。
核廢料外洩會污染環境,也會污染農產和漁獲,傷害身體。希望核廢料遷離,還給我們乾淨美麗的家園。