kemasi sicuayan macaqu aravac a kipuvarung a ramaljemaljeng a paqaqepuqepu ta nanemanemanga, tu makaya sansaseljudjenen tu pakazuanan. titjen a kacaljisiyan inika amin a malang ta kasiv kata malang a venecik ta itung a kasaiguin, makaya itjen auta a cemepu ta qau ta quwai kata seman sekam ta ngat, a tja sinan saseljudjen nakezeng saka bulay, tja linima sakamaya a kipusaliman.
macaqu itjen a temuljit ta viljuaq ta lekelek kata veljevelj, tutja san alaiin sa tja tjenunan tu tja sikaw. aicua malang ta kasiv tja liyav a tja sansaseljudjen ta tja sikakan kata sangel, ta saseljudjen ta tja siqumaquma, ta saseljudjen ta tja siqaljuqaljup. mavan anga zua uta a kizing, a garuc, a qungcui, a langalj, a lingada papusiavan nuika papukinsan aya.
aicu a pakatua cemepu nuaya itjen, avan anga cu a kiquwai, a kiqau kata kingat tu sisan saseljudjen, aicu a tjakaz, a cepeng(dradrakuyan), a kadjapar, a rumuk a siaya. aza pazangal a qemepu a malap, maya pazangal a venaut ta kina kudresulan, saka pazangal uta a semanaya, masadav tjen. avan nusika tjaliyav sakamaya nu uqaljaqaljay a kipusengesengan. aza tja madjulu a kingat a seman ngat, avan nusika tja tjuruvu a vavayavayan a kipusengesengan.
nu izua pinagaugavan na cemas ta caquan a pakatua malang aya, tua cemepu aya, tua tjemenu aya, saka a pinuliman na bulay, a pinakazuanan na marasudj, sana qedjeljen nuaya itjen, pulima aya ramaljemaljeng. sipatjatjaucikel aravac na ramaljemaljeng atja kaparumalj a tjara macidjicidjilj, tu nasetukez itjen tu namavulaqut itjen. a sikipusalimanan tu namaljenguaq tu natjapudra. tjalja makeljangan atja saseljudjen itjumaq tu namapualang ki ini a tja pakazuanan, sa sekeljang atja sisetukezan ta tja kinauqaljayan ta tja kinavavayanan.
ta sicuayan nu nguanguaq a pinuliman a vincikan ta kasiv, papuljagayan i katjuruvuan. tja sinanparavac aravac a temavelak ta langalj izua i kinalinguljan, na masan tjalja saiguan sun ta vencik i tua tja kinaqinaljanan.
排灣族的祖先善用身邊隨手可得的材料來製作各項用品。如:取纖維紡線織布、木材雕成各種餐具、工具等。利用籐、竹及月桃編織器物。若有族人手作的技術了得,所有經手的作品品質優良手工也非常細緻,就稱優秀的工藝師們pulima。老人家認為生活所用器具最能看出一個人的生活習性良好與否。木雕工藝師若獲得部落認同,手藝在部落是首席,第一把交椅,頭目會特別在公共場合向工藝師敬酒,工藝師們視為最高榮譽!