’apaica tiniturua sehu, te cu kani ara’akia Kanakanavu tamna kari, ’esi cu na “ ’apitarʉ curu ” masini. ’una cu maan cenana Ienminhui, ’esi tia maritakarʉ kari Cau Vuvurung, nakai, maan cenana isi, makai ’akia pa cʉ’ʉraa, ’una tatia arasuruusuru.
“ takacicin tamna kari, tia takacicin maritakarʉ ”, ’apaco’e ’ituumuru nivua sehu tia muranʉ, noo ka’aan kita aramia’ʉ, ’akia cau putukikio, ka’aan tia miaranau, kari mita, manasʉ cucuru, tia ara’akia na ’ʉani mamane isi. kangvang iikita Kanakanavu, te kita pacʉpʉcʉpʉngʉ, tia pakʉnnanu maritakarʉ kari mita? rocu ia pacʉpʉnga maku.
cani-- notein pakaraceni kari mita ia, tia aranai cani pininga, ’uruupaca kangvang kari Kanakanavu maakari.
cusa-- notein kiatuuturu kari Kanakanavu ia, moon na tanasa mastaan mamanʉng.
turu-- mamarang mita, ’akuni tarasangai masii Kanakanavu, mataa mamanu, nanamu.
sʉʉpatʉ-- ’esi kita na tanasʉn, arakukunu kincaucaua parʉʉ’ʉna, te kita masii Kanakanavu, ka’aan mareni musurivaʉ kari.
rima-- kangvang mamarang Kananakanuvu ia, iikita tamna mastaan mamanʉng takituturua.
manasʉ ’una cau makasi, ka’aan kasakʉnʉʉn kari? neni tia ara’akia?
cani-- noo ’akia cu kari mita, tia ara’akia cu kangvang Kanakanavu, makai ka’aan cu murungisaa cau.
cusa-- ka’aan cu tavarʉ’ʉ mamanu mita masii Kanakanavu, te cu roimi, sua nguain ia cau Kanakanavu.
turu-- marangʉ, nanmarua mataarava mamanu, te kita tavarʉ’ʉ kangvang, ’esi cu ’apitarʉ kari mita.
cani-- manu mataa mamarang, arakukunu sumasʉpʉ sinatʉ Kanakanavu.
cusa-- ’urupacʉnʉ kari mita, patanganain kangvang siarupaca nonoman.
turu-- paira arakukunu sua tavarʉ’ʉ masii Kanakanavu, kiatuturu ’inia.
sʉʉpatʉ-- ka’aan mareni paira kesoni, ’apaco’e pacacʉʉn cau, makenanu.
rima-- ’uruupaca tennau, tikirimi to’onaa kiatuturua kari Kanakanavu.
nʉmʉ-- te pa kipaatʉsʉ takituturua mita, noo takutavarʉ’ʉ cu mamanu, te cu nguani tumatuuturu mamarangain.
sua kari ia, siarupaca maa maakari, ’una cu kari Nakasaiana, te pa kara ’urupacʉnʉ kari Kanakanavu?
cani-- sua kari mita ia, cukanang mita takacicin, a’unʉn kee Kanakanavu tamna siacʉvʉrʉ.
cusa-- ’apanapa kita ka’aan patarakanangʉ, nakai noo maripipining cu kari Kanakanavu, cʉpʉngʉ mita, te cu patanikici.
turu-- ’apaco’e ’una kari Nakasaiana, nakai karanana noo ’uruupaca takacicin tamna kari, sua kari ia, makai niisʉ’a cu musutanpʉ ma’ain sua camai.
aranai cenana miaceni, patanganain cu kita sehu, sua iikita ia Kanakanavu cuku, neni vanai kita tavarʉ’ʉ tuiisua ucani cuku? mastaan tatia vanai ia, ’esi pa ’urupacʉnʉ kari Kanakanavu. noo ’akia cu kari mita, te pa kara kita, ucani cuku kisʉʉn?
卡那卡那富族的語言已經到了「極度危險」的地步。自己的語言要自己救。政府有心要扶持,若我們自己不努力推動,不用幾年,我們的語言就會消失。
一、若要長久保存語言,最好從家庭開始用族語。
二、長輩們說族語,但孩子不以族語回答,語言還是會流失。
三、要學習卡那卡那富族的語言,最好的場所就是家庭。
四、長輩不要停止說族語。
五、在部落跟親友們相處,就是說族語的最好時機。
六、長輩都是我們的老師。
一、語言消失,傳統文化也將會隨之流失。
二、孩子們不再會說族語,他們將會忘記自己是卡那卡那富族人。
三、珍惜並尊重耆老,主動接近他們說族語。將會有很豐盛的收穫。
四、要經常請教他人,或許偶爾會有人笑,但是未來他們會羨慕你。
五、語言就是我們的標誌。從語言建立自信心,因而受到他人的尊重。
2014年,族名正名為「卡那卡那富族」。恢復我們的族名最重要的因素,是語言還有人在使用若語言消失,我們還能被稱為一個獨立的民族嗎?