lukus na Itaṟal ga sinbale’ na nuka’. rali’, ututux moṟow ga mamuhi’ ci nuka’ kora’. malaulu’ pamuhyun pakabagan, abagan, lu pakmuhlaiy ka nuka. pamuhyun cika mahahuṟi’ haṟi’ lu manahnuk na raxal, ramas caṟung ga ini’ buy na wagi’kaca ka sun ṟihing, bale’ babawi’ lu katuxul la cinragan ni’. galeng utux ingkaṟalan pinmuhi’ ka nuka’ ga, bilak ka puing ni hang. maha’ haṟi sa’ing ingkaṟalan laga wal! wal! muhuraw ka pu’ing na nuka’ la. utux ingkaṟalan ga maha min sa’ing aṟat ga min tugal haṟi kungkagiy.
sibing naha ci totah kungkagiy ka nuka’. masu’ kungkagiy laga pugelan naha’ hang. marngu’ pin_gelan ka nuka’ laga, pacin naha’ ngawa’ manuka’, ana maki’ moṟow lu maskakiy mamaha’ mumaṟah, ini’ alax manuka’ ka ngawa lu aba’ naka kankanel. yonani ini’ bah mahnguw ci insa’ naha’. su’un manuka kora’ laga, patiran naha’ la. masu’ matira’ laga sita’utux naha’ maxul ka waṟiy nuka’, kaca ka ini’ kahubu’. bali’un umox, abgan lu unlasiy.
ṟaṟihung la a’usa’ naka sun unbuy ci waṟiy. moka sun ta’ labu’ na lukus ga, tinahuk naha ci “ abulit ” na kahuni’. cel ka kahuni’ sun naha’ “ kamati’ ” kaca ka sun ta’ matanah. magaṟagu’ hiya’ ga si’usa’ naha’ lumamu’ ci abaw na “ icyux ” pastamakun lu imagan ci nuka’.
kasu’un cumong ci iro’ ka nuka’ laga, pataton kora’ ka angaya’ na tatinu’ la, yona ka;“ bagira’, wakili’, kikut, alsayan, kusul, tinaral, agungu’, gikus, mabahun, babinar... ” hani.
rex pakabagan laha’ ci abagan ga ini’ pahnguw tunbuṟax lu kumogi’ ci kaman na pinmuhi’. pakmuhla’iy laga kunloh la. tehuk muhla’iy musa’ malung nanahi’ ka manmalikuṟ alang. malahngan, mama’ mabel inbelan ka ulule’ laga, kuntatu’ tuminu’ ka yayaya’ alang. tuminu’ ci lukus, hahilaw, lu paling na ule’. ini’ pascex ka kaṟal na, tong! tong! tong! pungan ka hinṟang minoh ututux moṟow.
ramas caṟung pungan, linlungan ni yaya’ ga hita payux haṟi’ ka tinon ta’ muhla’iy hani pahulhul ci hi’ na utux moṟow ma.
原住民傳統服裝的原料是苧麻,適合春、夏、秋天種植,苧麻不單是保暖身體的重要依靠,更具有現代經濟價值。
第一年產量較少,要等二年之後產量才會增多,一年可剝麻二到三次,過程繁雜。剝麻的工具是竹子做成,剝麻後的麻線放在地上排列整齊,經過搓麻、洗麻、甩麻、曬乾就可以紡線,紡線後就開始煮線、洗線。
染色的過程也很繁雜,染白色要用「木炭燒過的灰」浸泡;而深山有一種植物叫「薯榔」是紅色的原料,染起來會帶點咖啡色;綠色則是用「九芎的葉子」;將苧麻埋在泥濘,約一個星期,就變成了黑色。這就過去染色的由來,染色後,才就開始進行織布的工作。