朗聲四起

kinnabkisan rali’ ma ga, minlu mamaha sunriling ci ucyux ka ci’uli’ ga, as ka panaṟican ka utux alang lu bale makaṟal. kaca ka masun musa’ sunrilung la. utux rex, mara’aras sunrilung cubay ka ci’uli’ alang, mama mancaṟal cubay ka ucyux sinrilung naha lu bali’un naha pasasali’.

cel kutux ka yaba’, tugal la ule’ ni malikuṟ. manbayaba’ ka hi’ naka ule’ ni. ba’un ni ci mamaha’ sunrilung ci ucyux ka ci’uli’ alang lu kumaṟal “kinpahṟow lumamu’ ci ucyux kay! ho’ga, iya’ gali ka cel kobu’ hiya’ sun ni ka ci’uli’.” kuba’ nak rima’ masu musa’ pusa’ ci payux na kobu’ malahngan ka masyaba’ hani la. ho’ ga, taxan ni mapanga ci mancaṟal na ucyux ka ci’uli’ alang ga, utux nak ka linlungan ni luṟi. kani ka muke’ syaw ni mapanga’ ci ucyux ka ci’uli’ ga, bale’ pataw taw ka ngawa’ ni maha “ mah! mah! nana’ kika mimet ” yonani kumaṟal. sisecuw ni ci ci’uli’ ka ule’ ni manbayaba’ hani. hita mangungu’ ka ci’uli’ ma.

tutux rex, tugal macsuse’ hani ga, musa’ cika maswacilung na use’ gong. moka asuṟan caṟung hani ga, taxan ni cel use’ ṟik ka macaṟal na ucyux, bale’ wal lu nel lumanguy! sunbili’ maha “ halan mu kunṟak hang kay!” ma. lu as taxi wal maṟuk use’ ṟik ki. buse’ mana’ hiyan ka sa’ing suse’ ni. ho’ ga, ungat taxan matata’ ka asuṟan naha. matox ka suse’ ni laga “asuṟan mu wa! hali mu magal hang” ma. wal maṟuk cubay use’ ṟik luṟi ka tagi sa’ing na ule’ malikuṟ. mitana’ ungat matata’ luṟi. inu’ yumunaw musa’ malahang ka suse’ naha’ caṟung lu sunbili’ kumaṟal; hunco’ ar? ini’ taxi matata’ kora’ naha’, wal inu’ la? hali mu matox hang ma. yonani wal! wal! mata utux maṟuk use’ ka tugal macsuse’ hani, ga ungat mubinah kora’ naha’ la.

kinnuxan na Itaṟal hiya’ ga, rima’ nak kelan ka pisgagaṟux na kinnabkisan. kumaṟal ka nabkis rali’ maka nabkis micuw ga, kora’ nel ta’ taxan na roṟi’ babuw raxal hani ma ga, bini’ itan na tininu’ cika raxal hani ma, ini’ masti’ ṟumamuk ka ana amol. as ka masutux ci linlungan lu bale’ makaṟal ci a’usa’. kaca ka maha mintana’ sababale’ ka kinnuxan ta’ ma. patatiṟuw ci kinhapṟow ka ci’uli’ uṟi ga, aṟat kisli na tuninu maka ke’ na nabkis rali’. wal yonani ka tugal macsuse’ hani. maskinanaru’ lu patatiṟuw, kani ka wal rokun magal ci kisli’ na tininu’ la.

mamaha’ sunrilung ga makaṟal utux alang hang, aṟat karirex musa’ sunrilung uṟi. tana’ nak ni’un ka sinrilung naha ci ucyux laga, pahngagan ka luling lu gong la.

過去，族人如果要去溪裡抓魚，必須和族人商量才可以去抓魚，一位三個兒子的父親，當他知道族人要去抓魚便跟族人說：「儘量抓，但簍子裡的魚時不可以拿！」他看到族人抓了肥又大的溪魚時，心裡又妒嫉的很，口中唸唸有詞的說「嘿！嘿！等等我兒子！」意思是叫族人小心一點！

原住民的生活有許多的規範，眼睛所看到大自然的一切不可占為己有，都必須經過族人的討論或商量才可以行動，這就是原住民的生活方式和習俗。