110 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【秀姑巒阿美語】 高中學生組 編號 2 號
Palakaw

O palakaw hananay haw i, o paloma’ay to foting, o nicidekay a taneng ato fana’ no to’as no mita o Pangcah a mifoting konini.

Itini i ka’oripan no mita o Pangcah iti:ya ho^, ira ko i lotokay, ira ko i hadhaday, i lawacay no riyar, i taliyokay no fanaw, ira haca^ ko i seloselotan cinanomay a pala a ma’orip. Ano i cowaco:wa^ to ko tamdaw a ma’orip haw i, caay ka awa^ ko taneng nangra a miringi^ to masamaamaanay a kinaira.

Itini i kaetip no Fata’an a niyaro’, o Laso’ay han no mato’asay ko pipangangan, maserer ko pala^ itira, cinanom saka, o seloselotan a ’arawen iti:ya ho^, matiya o awaayay ko epoc a ma’orip itira. Nikaorira adihay ko masamaamaanay a foting, ira ko lilas, ira ko kedacay, o ’ili^, o toda^, o tingir, o kafos ato rarokoh itira; nika o ta’akay a foting i, komaen to mamangay a foting. Safaloco’ sato ko mato’asay, samaanen a paloma’ tonini a foting ta ma’orip a maemin saan. O roma^ sato, samaanen ta itini i taliyok no loma’ ko pifotingan saan cangra. Orasaka, misanga’ cangra to kaitiraan noya masamaamaanay a foting, karkaren nangra ko sera^ a misafanaw, ta micomod ko nanom, itira toya masafanaway a nanom i, sanga’en nangra ko kaitiraan noya foting a maemin.

O sowal ni Lalan o painiay haw i, tolo^ a tongroh ko pisanga’ toya palakawan. I kalaeno haw i, o ta’akay a ’awol ko mamapateli, o kakamokoan no ta’akay a foting; i kalaeno noya ’awol i laloma’ no sera^ i, ira ko tingir ato toda^ itira. I sakatosa^ a tongroh haw i, o ma’icangay a lalidec ko mamapateli, o kakamokoan no dadamcik ato kafos itira; i sakatolo^ a tongroh haw i, o ’arifakar ko mapateliay, o kakamokoan no cicikafay a nampokoy ato masamaamaanay a foting no ’alo^, malopilimekan nora foting ko kaitiraan nangra, ta caay ka kaen no ta’akay a foting ko mamangay a foting. Matira saka marayray a ma’orip a pawawa^ itira ko masamaamaanay a foting.

Caay to ka talacowacowa^ a mifoting ko mato’asay iti:ya. Ano mangalay to foting haw i, tangsol a tayra i lihoc no loma’ a mifotng. Matakaw kako to kafos ano saan haw i, ira ko kafos. Ano mangalay kako to kedacay saan haw i, ira ko kedacay. Caay ka nikaw cangra to kakaenen.

Onini a palakaw haw i, o cecay sapahapinang to taneng ato fana’ no to’as no mita o Pangcah.

110 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【秀姑巒阿美語】 高中學生組 編號 2 號
Palakaw-魚屋

palakaw是阿美族人發展出來的捕魚方式。

坐落在馬太鞍靠西邊的村落,草叢不高但水源充足,過去是一片荒蕪未開墾的沼澤地,是各種魚類的棲息地,有羅漢魚、黏壁魚、鰻、鯰魚、小蝦和烏龜。在肉弱強食的食物鏈下,族人們開始想辦法讓小魚有可以生存,也想讓其他魚類在此周邊有個棲息地,他們運用河川地形挖一個小池潭,池潭和河流相連,池潭底下是魚類安全生存的環境。

池潭裡設計成三層魚屋,第一層放置粗大的竹筒,是大魚的住所,大竹筒下方的泥土裡有鯰魚和小鰻;第二層放置乾燥的九芎枝,是溪蝦生長的地方;第三層鋪上小竹枝,是吳郭魚及溪邊魚類的住所,也避免小魚被大魚吃掉。

族人不必再到遠處的河流捕魚,食物不虞匱乏,因為生態環境的變化,族人早就懂得維護河川生態環境,palakaw是祖先流傳下來最環保的捕魚方式,彰顯出他們的生活經驗與智慧。

 

文章資訊
文章年度
110
文章編號
2
文章組別
高中
文章語別
秀姑巒阿美語
族語標題
Palakaw
漢語標題
Palakaw-魚屋
文章作者
朱清義 Kolas Foting
漢語摘要