朗聲四起

106 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【中排灣語】 國中學生組 編號 2 號
tja kakudan a pitua tja sipucekeljan a kacalisiyan

atja kakudan a kacalisiyan a pitua tja kinacemekeljan, mavan a tjalja vuluvulungan a aljak a pitjumaqen. kumalji kiuqalay kumalji kivavayan, nu tjalja vuluvuljungan ta aljak masan sikasaliyalim sakamaya, sa tjapitjumaqi. izua cu atja kakudan atja kakaiyan a pinaparetimaljimalji nu pucekelj itjen a kacalisiyan, makeljang tu sikasaliyalim, izua pakitarev, kitarev, kitjucekelj aya. nu sikasaliyalim pakitarev itjen, nu kisudjaljedjalj kitarev gata tja pakitjuayaing ta na caritig, saka a tjai vililj anga a vetjek kitarev anga sakamya, satja pakitjuayain ta na saceqalj. nu mecevung i puasavan a caucau tja pakitjucekeljen sa papuumaqi na matjaljaljak malaing tu sauqaljai tu savavayan, sa paputjaljayani sa qepuan ta cacekauin itjumaq.

nu pitua tja kakudan ta parekiljivaljivak ta parepaqaljaqaljai ta tia kinacemekeljan a kacalisiyan, nia sikasaliyalim nu aya itjen, avan nu tja sikisamuljamulja, uri kisumavan anga uri tja padjadjasan tja patavelakan ta tia kinacemekeljan nu ngidanga aya ramaljemaljeng. mavan azua tjasi pakitaretarev nu pucekelj a sikasaliyalim. lja mineseg, lja pusazazatjan a nia kinacemekeljan aya tia vinarungan.

nu pakatua kitarev nu aya itjen, a marengedrungedruq i cekelj amin a sikasaliyalim a tjeljetjumaq. a ngedruq azuma vaik i tjumaq sa kitarev a matjuzuma. ta sicuayan a ramaljemaljeng sipilipiliq itjen ta sikasaliyalim tu makaya tja kitarevan. aku nu aya itjen, na makakilaut anga tiamadju tu pazangal aravac a kemasi patagilj ta kinacemekeljan. cauan a sika tjengelai na matjaljaljak a kitarev itjen a mazua ta kacekeljan lja ika maculja aya kininemeneman.izuanan uta a mecevung i puwasavan aya, nu pucekelj itjen a ika tjara sikasaliyalim, namaya ta ricing ta asav na kasiv a sivalivali aya, tjalja semeturudan ta pinucekeljan, kemasipatagilj ta nanemanemanga. titjen a ginacaljan a matjaljaljak, papecevung itjen ta sipatagiljan niamadju.

izua ramaljemaljen a na tjemaucikel tja nu aken, maitucu a kai ni vuvu, aicu a tja kinacekeljan namaya ta kasiv, nu tja liav a ricing tja uveleng a kasiv gata ita sakamaya a qapulu. nakuya ika tja sikiljivak a qapulu. nu kezeng a qapulu mekudral a kasiv. namaya uta atja kinacekeljan nakuya mun a ika kiljivak ta nu sikasaliyalim, palisi aya ti vuvu. aicu a pucekelj inika amin a uri sikaudalj na titjen a caucau, mavan a uri makaya tja sipatatavelavelak a kakudan na titjen a kacalisiyan.

106 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【中排灣語】 國中學生組 編號 2 號
排灣族的婚姻制度

排灣族人對結婚後的子女使用的幾種不同的語詞,有婚入、婚出、另立家屋等。所謂的婚入是指隨同長嗣入主當家,排行老二之後的其他孩子都必須嫁出去,並給予較貴重的嫁妝,弟弟妹妹們則給較簡單的嫁妝。在排灣族的傳統家庭觀念裡,第一個出生的小孩是家庭組織的結構中心之意,必須留在家裡當家。族人認為具有sikasaliyalim的身份的子女,一定得留在家中繼承家族的責任。所以就產生Pakitarev婚入的婚姻模式,確保家族興盛。 

另外一種婚後的家庭模式是kitarev婚出:通常老大以外的子女都得離家。在過去的年代,都希望子女嫁給長嗣,因為他們知道另立家業是非常艱辛的。

還有一種婚後的家庭模式是mecevung i puasavan不是長嗣的合婚,意指兩個結婚者都是兄弟姊妹排行末端,這是最辛苦的婚姻;他們必須胼手胝足的打造家業。

曾有老人家說過,家族就像一顆大樹枝子,而樹幹只有一個。在長輩的眼中婚姻不只是傳宗接代,更是家庭倫理制度的延續。

文章資訊
文章年度
106
文章編號
2
文章組別
國中
文章語別
中排灣語
族語標題
tja kakudan a pitua tja sipucekeljan a kacalisiyan
漢語標題
排灣族的婚姻制度
文章作者
邱霄鳳
漢語摘要