nyan ki’an roq na Taywan qaniy qa llaqi tayal ga, garing cqa cka rgyax na Sgaga ki rgyax na quri Hagay, qabax llaqi na tayal ga nyan mqasux maki cqa llyung Mnibu ki llyung Klesan, garing bawiq na rgyax ro tehuk cqa syax na bcilung, qabax roq qaniy ga, giwan pinhkngyan na bnheci ta cyunga.
llyung na Mnibu ga giway rrgyax, mkura te byaqan wagi ga qenah bawiq qa rgyax nya, pisang nqa rgyax Zirhiy ki rgyax Bayu, tyugan seng meta kinbawiq nya. puqing kinhulan llyung Mnibu qaniy ga, minkahul cqa gong Sgalup, gong Ggiyu, gong Memutang, gong Bubul qalang na Pyanan,cka na llyung Mnibu ga maki gong na Roba, gong Banun, gong Sesuy ru gong Soko.
roq na llyung Mnibu qaniy ga, giway mttasiq rgyax nya, blaq qa cinbwanan nya, mtasaw qa qsya nya, uka ciyan sinnqwaq nya, s’unan qwas na qbhniq pungan, uka pincpngan kinbleqan salan mcisan ru mangay qabax ccquliq. pisang nqa ryaniq na qpa, pitung bcilung qalang na Talah, gong na Tamarong, ryaniq qalang na Syanuh, ocya qalang na Tamarong, ulay qsya qalang na Pnbong, ali hbkiyan qalang Banun, qqhuniq na Tayhezang, pitung rgyax na Hmuqan, qmayah tbihi na Qnoran, san mcisan bcilung na Khuyan, gong na Skikun, qmayah tbihi roq na Mnoyan, gong na Bubul ru rgyax qali qalang Pyanan, babaw quri Sqabu ru llyung na Kulu...
roq cyan ki’an ccquliq na llyung Klesan hiya ga, giway ssnat kus rrgyax ki bcilung, ini ptnaq qutux qutux qalang, minnank calay cinbwanan nya, khmay cbalay ccquliq mwah mcisan ro mangay qalang nha, garing ryaniq na syax bcilung, kltu qsya na Iyu, muya yabong ro tqinux, roq m’ma pqmahun na Nango, ulay qsya na Pyahaw, mtayil gong qsya bawiq puqing Klesan, tgliq qsya na Lopuy, ryaniq bnheci tayal cyunga cyan maki cqa Buta, klahang qqulih na gong, san mcisan ro m’abi roq na Kinyang, tgliq qsya na Rgayung ro cyan muya qsipi, sgiway rrgyax ki llyung ro ga qa knkyan ta qabax.
泰雅族群居住在中央山脈與雪山山脈之間;而宜蘭縣泰雅族人分佈於大同、南澳兩鄉鎮,從高山峻嶺到低海拔的台地、山麓或溪流沿岸。
大同鄉境內大多是山地,愈往西南高度愈高,喀拉業山和南湖北山。蘭陽溪是鄉內最大溪流,其上游重要支流從南山部落起有馬當溪、逸久溪、米磨登溪及四重溪,中游支流有土場溪、天狗溪、碼崙溪、梵梵溪、清水溪及粗坑溪。
大同鄉山高水多;南澳鄉三面環山,一面靠海,位於中央山脈蘭陽平原南側,鄉內較有名的是南湖北山、給里洛山、大元山、三星山是本縣的最高峰。主要溪流有東澳溪、南澳北溪、南澳南溪及和平溪。