Maaq a Bunun a taismihima ka siduq, TakaBanuaz, Bubukun, takiTudu, takiBakha siin mita takiVatan. Alhaizang dau tupaun tu takiPulaan tu siduq a, niin pia ka inaita siduq bunun, mudaukdaukin min’uka, tismaupata aingka musquin, niin ata tusisiduq intaa.
Vaivivaivi mita hima siduq tu sinbabazbaz qalinaga; mamaszang tu qaimamangsut a, nii a sinbazbaz qalinga maszang; tupa ata tu “ngul’a”, haiza siduq a tupa tu “tipin”. Mamaszang a sinsusuaz a, nii a sinbazbaz qalinga maszang; tupa ata tu “lamuqu’”, haiza siduq a tupa tu “pu’i, cipul, acipul”. Maszang tu madadaingaz a, nii a sinluluklas qalinga maszang; tupa ata tu “aki”, haiza siduq a tupa tu “qudas siin hudas”.
Tupa ata tu, “Mun’isaq aas?” Maaq a duma siduq a tupa tu, “Mun’isaq asu?” Haizang a duma siduq tupa tu, “Ku’isas?” Tis’uni tu niin mita dangi’anan maluskun, ula’anin didingklan vaivi siduq tu qalinga. Maszang tupaun mita tu dulaz, ula’an ata Bantalang tu qalinga, tupa ata tu hakhak; tupaun mita tu inaliv, ulaanin ata Bantalang tupa tu muci.
Mazima ata takiVatan sipuputuq qalinga bazbaz; maupata ata bazbaz tu, “ Nii salpu’ aang, nahalang aas.” alsintupa tu, “Nitu masalpu’ ka is’aang, namihalang asu.” Mungain mita sinbabazbaz qalinga maszang malastakBanuaz tu qalinga. Aupa haiphaipin ata takiVatan maisnahaan takBanuaz asang mudaan minvaaz.
Mazima ata amin patatatnul pababazbaz, tis’uni a madadaingaz iquma kuzakuza pakadahdah a dangi’anan, nitu asa paluluklas a, musqain dau aingka patatatnul i inaita ima. Maaq i saduan a, maszang tutuza iu’iungi, masihal saduan.
Maaq mita qalinga a sidauqpusun mita bazbaz. Tupa ata tu, “Kandaukdauk naip aas muda~an.” “ Isaq a~as?” Maszang pisdadaidaz a sinbabazbaz, masihal tan’aun. Musqa tu maaq i masu’nuq bazbaz a, siputuqun a qalinga, atikisun a qalinga, maszang tutuza madungdung tu bunun ukaan i haqbung.
Tupa ka madadaingaz mita tu, madudungdung dau ka takiVatan tu maimadadaingaz, ihaan aingka Haulvatan miqumis, masisihal a sinsusuaz, madia ka kakaunun, mahuhunbuq dau ka bunun miqumis. Maaq a sinbabazbaz qaling a madudungdung amin.
布農族有五社群:巒社、郡社、卓社、卡社及丹社群。本來還有布蘭社群,該社群人數少之又少漸漸消失。
五社群的話語不同;平底鍋「ngul’a」,別社群「tipin」。玉米「lamuqu’」,別的社群「pu’i、cipul、acipul」。長輩稱謂,稱呼卻不同,祖父「aki」,別的社群說「qudas或hudas」。
丹群說話喜歡縮短,你不要悲傷,會生病「Nii salpu’ aang, nahalang aas」意思是「Nitu masalpu’ ka is’aang, namihalang asu」很像巒社群語,因為我們最後從巒社群出走的。
山上工作相距甚遠,我們也很喜歡打手勢,就像跳舞一樣好看。
你要去哪?「Mun’isaq aas?」其他們的社群:「Mun’isaq asu?」還有社群:「Ku’isas?」我們的語言被鄰近的族群影響。糯米「dulaz」,被阿美族影響稱之為「hakhak」;年糕「inaliv」,被阿美族影響稱之為「muci」。
我們說話尾音喜歡拉高,我們說慢走「Kandaukdauk naip aas muda~an」你去哪兒?「Isaq a~as?」。生氣時,尾音就縮短,聲音變小,好像溫和的人,沒有脾氣一樣。
耆老說,丹群族人性格溫馴,在Haulvatan生活,農作物果實飽滿,食物豐沛,人們豐潤健康,講起話來溫和有禮。