swadrekay ka sawkoa tideke’ee na becenge ka akanakananae, na becenge ka madraw ko paithayni na akanakanane, driva na bava na becenge, na abay ka syakay na becenge, na swadrekay ka sawkowa tidike’ee nyane ka taleke, ma’akacavilanenga ka doiya nyane pakadro waka legece.

drekayzoko ka tyadike’e doko’o na becenge, ma’akacavilinga na pito na dramae kyataleke na becenge laso titabesengane, pasiepengenga kita nakay cicavili, lasyakay driyane twaomana na ba’oane nacavili, maycenge na be’ase ka ’iyakay ’adrosa, sesesane ka pawsyame ko sakadrosa ka becenge, maka ko maycecenge papagay ka iigo’onga kita ko taiyanidra, amanimani na becenge ko toloanini na semavane maolay ka taiyanidrala ta’athay sesane.

ko maolay semavane bebecenge ka , ’iyakayla na wadoko’o, maka ta’abekebekelenga na wadoko’o, lava na thakongadavane ka ita’apiya na wadoko’o na seemavane, tabesengane silikay ko booane ka sya’abake pa’ikay ma’akacavilinga no kalaapa’ane tilegese, sana’athakada’ane no makakibecengini makakitalekini ka, wapava’i patipacai, tacekecekelane na talyalalay ko maodrange ka lapabakabaka tilegese yanini nava’iyane, tomoso ka lasoko’o cwabecabe, lasocabecabe ma’itikikay tacekecekelane no titabesengane mi kitamya, amani no makakitalekininga ’iyobonga maabeabee tilegese.

tabesengane ko toloanini ka mabeabee na peleng cicavili ’akamolita na sadoko’ita kibalibali, iotokoso na takakoacane mokai, lakamanimaninga kita masolivate ’ahii’ang, samalranga lakibaka mitiya na peleng, takaesaesale kita ka sakabaane syakay kwane na madradraw na kitalekita, sadoko’ita, pasopaimitiya na biilanenga na kamolita ange’ita, paebaebate na da’olo si koli’i, nidoo na sakaita na becege ma’aka sadodoko’onga patekedre, doathathay madraw no kitalekita, kitobi takaagyagi’i ka thakada’ane, ’ahi’ang tacekecekelane tiebaebate na besebese na da’oli so’ana’anakane siikace, amanikikay toloanini na tabesengane.

 

小米是魯凱族人極重要的食物，以小米為食材可變化多樣的食品，如：小米酒、阿拜都是由小米製作而成，小米對魯凱族而言，是一種神聖意義的農作物，小米祭儀是每年不可省略的祭儀。

以小米為主要農作的魯凱族，在每年七月舉行收穫祭，作為一個年度的終止，並藉此迎接新的一年。黑米有兩類，稻米種、小米種。黑稻米的傳說已無可考，只有黑小米的傳說留傳至今。

傳說中的「黑米」尚有人種植，但漸漸式微。多納村民也少有人種植穀物，小米祭的祭典，傳統都在每年的夏季舉行，當每戶完成收割小米、雜糧，經曬乾完成後，就由部落的頭目、長老協商祭典日期，然後向部落報訊、慶祝黑米祭之事，也就是在收割完成後，慶祝豐收。

黑米祭的另個意義是感謝神明，一年來在農事耕作期間的保佑，不致碰到傷害、咒詛、順利平安；也願神明容我族人享用這豐盛的五穀雜糧及農產品，並助往後的農事耕作期間帶來充沛的雨量，讓黑小米及雜糧生長茂盛，收成豐碩，祈求全家平安、部落風調雨順，此為舉行黑米祭之緣由。