san nku’ itaal nku’ Matu’uwal cu’ cunga’ ku’ tinqalangan nku’ Sapuluk maha’ Quwis ni’ Awi’. kii’ qutux cu’ kabhul ga maras cku’ Itaal ’i’ malakam ru’ maqilaap i’ runi ’i’ Yawi’. talan naha’ ru’ masiluhiluhi cubalay ku’ rawrawq ka’ hani. tiku qaqaluwap cku’ yani ga, yani ’i’ Yawi’ ka’ magalaying. kahi san na’ kinabahan naha’ maha’ Quwis ni’ Yawi’. talan ku’ ragiyax ga yaiyaik ru’ ba’nux hayhay. kahi pasiraluan na’ Kinuhakul maha’ quwis. tayhuk ku’ sebu’ na’ Tuiya’ la ga, mati’ ’i’ masa’a’utu cu’ babunaqi’ cku’ luliyung na’ Mayri’. matagrawrawq la ku’ babunaqi’ ru’ yani yugun la cu’ ralu’ maha’ Sapuluk la. asikina ga maburuq kari’arix ku’ wawwaw ru’ asi pagluglugani cku’ i’ yani ’i’ ralu na’ Sapuluk.
ma’imagimag cu’ usaying ka’ qutux cu’ gamil ku’ tinqalangan nku’ Sapuluk. qutux ga yani minaki cku’ Sahiyan ka’ itaal nku’ Matu’uwal. inha’ ga qutux cu’ imuwaag ni’ Tang. Baay na’ Payan ku’ capaang na’ tomuk naha’. magalaying ’i’ tayhuk ’i’ matawwaw i’ runi. yani capaang ’i’ taputing na’ Itaal cu’ buwinah ka’ Itaal ga Kinhakul. inha’ ga Song, Cang ru’ Cen. Taymu ni’ Ciwas ku’ capaang na’ tomuk naha’. minukahul cku’ Sincu Ubungsiyang ka’ masingaw. gumlug cku’ Matalasi ru’ masikura’ cku’ luliyung na’ Paynux ru’ tumuwang cku’ Babuan cu’ Para’ la. ini ka’ingasug ru’ matagihak ’i’ umiyax cku’ Tungsisuweisan ru’ masikura’ cku’ a’ubaqan na’ wagi’ ru’ tayhuk cku’ Tabilas la. yani ku’ rawrawq nku’ Matu’uwal ku’ Tabilas. masina’ cku’ rawq nku’ Matu’uwal ru’ siwalan nku’ capaang a’ rahuwal na’ tomuk nku’ Matu’uwal.
砂埔鹿部落有3個意義,分別為險峻的山谷、河砂堆積之地和萬物腐爛之地,光復後以河砂堆積之地通稱砂埔鹿部落,一直沿用至今。
砂埔鹿部落以原居住在Sahiyan一帶的Matu’uwal湯氏家族為主,由Baay ni’ Payan長老領導。另一為遷徙而來的Taymu ni’ Ciwas為首的宋、張、陳氏的Kinhakul,由新竹五峰茅埔一帶經由馬達拉溪轉大安溪流域再遷移到雪見,又輾轉向北越過東洗水山西下到Tabilas。最後是客家族群遷居在砂埔鹿部落下方,至今三大族群和平相處。