Kikay kiaraceve ka aungane, saniange turamuru ka tinukucingalrane pakay ku amalrane ku laraceve si pupairange kilangay si malra ku paysu, ala arakay kwini langadadhane ki raceve si langay ku timu, rawcu, tinaki, pagay,laimay,lingase, sakedrekedrane, rakudrane, sabaadhane ki lakazilu, sakingkingane pukiwkay, sapawgakuane, sakisulravane, salubulubane, sacukingane, thathatha ku luludane.

Makalra ku malramalra ku raceve, ku turaceraceve, patwalay ubulane, patwalay taalupane, vasaw, madru, cebe, ai singikay ki kalamanemane si ala muamalra, amani kikay tukunui, balatu, rakulingi, tilazu, milrigi, langesadre, ala kamani kikay lapanay, bariangalay, bakuru, ala kamani kikay thinuradane, lrenege, ala kaamani kikay bulabulay.

Yakay ku pasakiw si kilangay ku maadrwanga, walapu ku salaungane, walapunga kay babuy, kuka, yakay ku muari valu, twakaange, sanaka adulrudulruane kilangay si papaysu wadulru pangiraceve pacebe, lapu, riwsu ki ubulane, mubelenge ki angatu.

Ai, makalra ku ngwalay si kadula, avetha si pacay, sulisi, laka kaika sakuaka ikaykay kikay kiaraceve, ngukay ki kiaruthuku ki sandrinka, ki hulrice, maapusunga, akabalrithinga kay kadaengane, kay lregelrege kay angatungatu.

Latabekelenga ku kiaraceraceve, makitua papianga pairange silape ku apidramarane malra ku kipaysu lini si kathariri ku tacekeceklane, kaadraw ku apangimiane cekecekele, tupaapalra ki kapairangane, kaika tapianga ku naw kiraceve amiamianga kikay, wapairaiangane ku tangivelevelane, latulay si kawlraw ku apapiane ki cekele si kadaengane lini.

Kikay pakiapacasenga ki swakunkuane si picaili malra ku balrithane ki tasuthainuane ki kadaengane lini, mialri ka twaraceve ka maru kiaracevenga, la kaikisalru avetha kwini kadalame lini ku lregelrege ku angatungatu.

Ta arakaynga kikay thingalane ki kituraceve ta ikay ki kadaengane ki lrilringulu ta,kidringay kudra lrika tamuane ta kiraceraceve si sapaysuisuanenga ikay ki kacekelane ta.

往野地的山間、水裏、樹上，採取藥草、花果、動物、植物，是住在原住民地區的人們，一半的生活和工作，這些東西賣到山下，換個鈔票，可以繳稅、學費、醫藥費、購買日用品和各種的用具。也有的會畜養羊群，和其他的家畜和野生動物。

台灣社會環境變化，使山中的人遷往平地，在工廠或其他收入較穩定的工作，以持家庭的日常需要，所以，已經沒有人在靠採取山材生活了。