Kikay kiaraceve ka aungane, saniange turamuru ka tinukucingalrane pakay ku amalrane ku laraceve si pupairange kilangay si malra ku paisu, ala arakay kuini langadadhane ki raceve si langay ku timu, rawcu, tinaki, pagay, laimay, lingase, sakedrekedrane, rakudrane, sabaadhane ki lakazilu, sakingikingane pukiwkay, sapawgakuane, sakisulravane, salubulubane, sacukingane, thathatha ku luludane.
Makalra ku malramalra ku raceve, ku turaceraceve, patualay ubulane, patualay taalupane, vasaw, madru, cebe, ai singikay ki kalamanemane si ala muamalra, amani kikay tukunuy, balatu, rakulingi, tilazu, milrigi, langesadre, ala kamani kikay lapanay, bariangalay, bakuru, ala kamani kikay thinuradane, lrenege, ala kaamani kikay bulabulay.
Yakay ku pasakiw si kilangay ku maadrawnga, walapu ku salaungane, walapunga kay babuy, kuka, yakay ku muarivalu, tuakaange, sanakaadulrudulruane kilangay si papaisu wadulru pangiraceve pacebe, lapu, riwsu ki ubulane, mubelenge ki angatu.
Ai, makalra ku ngualay si kadula, avetha si pacay, sulisi, lakakaika sakuaka ikaikay kikay kiaraceve, ngukay ki kiaruthuku ki sandringika, ki hulrice, maapusunga, akabalrithinga kay kadaengane, kay lregelrege kay angatungatu.
Kikay pakiapacasenga ki suakungukuane si picaili malra ku balrithane ki tasuthainuane ki kadaengane lini, mialri ka tuaraceve ka marukiaracevenga, lakaikisalru avetha kuini kadalame lini ku lregelrege ku angatungatu.
Taarakaynga kikay thingalane ki kituraceveta ikay ki kadaengane ki lrilringuluta, kidringay kudra lrikatamuaneta kiraceraceve si sapaisuisuanenga ikay ki kacekelaneta.
山間、水裡、樹上,採取藥草、花果、動物、植物,是住在原住民地區的人們,一半的生活和工作,這些東西賣到山下,換個鈔票,可以繳稅、學費、醫藥費、購買日用品和各種的用具。也有的會畜養羊群,和其他的家畜和野生動物。但是,這種野地工作環境是常常是險象環生,常造成意外傷亡,是家庭的悲劇和苦難。
社會環境變化,山中的人遷往平地,在工廠或其他收入較穩定的工作,以持家庭的日常需要,所以,已經沒有人在靠採取山材生活了。