o kadai rana eya am, teymakdeng a ipangakadey no tao do pongso. omakasapa so ikeyngen no onowned do vaey a vazey am, ji sia angey manisibo do takey a mangap so kanen da, so ipangap da so kadai a aksaden da kanen no asa ka vaey a ka no nimangey do inawan no tao. o vayo pa nimian do sanggi a mavakes am mamilipili so kanen, o niranom a kadai o ney manoma na apia kanen na, ta ji angan so wakey a ka no soli a mizavozavoz a kanen. tana maraet a tana apia vazey do vaey am, nokakoa pa am abo o makataha so kadai ya a konokonen do vaey a ipanci a avat no inawan.
kadai rana do pongso am teyaro o angangayan na. ta no manokos a ka no manlangi so kadai am, makapia namen a miayob so cininon a somarey do ararow ang. no makeyras o piavehan rana am, padponen o kadai do inaorod no mimong no asa a itetngean kapivaci da somarey a mapasaod so kanekanen no asa ka ili.
ya ji to zangkap do awawan o ipikakadai no tao do pongso, ori no mian so makekdeng a vazey do vaey o akan so kadai. mapinpin do pamarimaringan so kanen ipangsad so kadai, no mangilili a nganaen o zipos a ka no iciaroa am, amian so mivaon so nidengdeng a kadai ang.
no mian so nikat no mivazey do keylian a kadoan lili am, ney pia na o kadai a ipanioy do apapnan a zipos a ka no apia kagagan ang, tana madeng a tana mata a kadai am, isarey no mivaon so kadai a tao ori a isinmo so as aka vaey a yapoan no sarasarey da.
o tao nokakoa am mapakeb sira so makarang a alilin do sirisiri no vaey da, mangey saodan so ivoka a kadai. no mikabcil a ka no tomitatahapis karaet nokakawan am, kadai o ikavyay no inawan no tao do pongso ya, so kateymakdeng no kadai a mavoka do vaey.
no mivanoa ka abo no viniey do kataotao am, to mangap so asa saang a kadai a ipamalit so rala no pivanoan. so katey aro no ahapan sia do adan a icicirawat no tao do pongso.
小米有諸多功能及意義。守喪的人忌上山下海,會以小米代替地瓜芋頭;小米粥也是產婦最先可吃的食物,是無可替代的糧食,又稱生命之糧。小米是神聖的食物,無論播種採收,族人皆會穿著傳統服飾。只有特殊日子才會吃小米。傳統祭儀或節慶外,族人赴外村探訪親友時,也會帶小米做為伴手禮。
以前的族人,會在住屋附近蓋高腳屋做為穀倉,然後將小米穗儲藏在內。若有災害,就成了救命糧。傳統招飛魚祭,若沒有牲禮當祭品,可拿小米祭海。