朗聲四起

o kadai rana am, teymakdeng a ipangakadey no tao do pongso. no marahet o kakawan a ji angey do tatey am, mangsad o ama so kadai a kanen; no meyngen o rarakeh rana ji rana makanget am, ipangsad no anak na a mahakey so ipakan na sira; o vayo pa nimian do sanggi am, ipangsad no mehakey na so kadai a kanen na; no mipanam o pampamaringan so kanen am, mangsad so kadai o mamahakey a pacihanghangan no zipos; no mivahey a ka no mitatala, no aro o tao a nimanidong am, kadai o ratngan da; no apiya vehan am, aro o tao a mangsad so kadai a koman so vayo a kadai; no miyan do vahey so nimawakwak a tao am ji ngaroi o vahey, so ipangsad so kadai a kanen no asa ka vahey ang. mangsad so kadai am vazey no mahakey.

no miyan do ili, keyan no alikey pa kanakan a ori pa so niai da maciwalam do vahey am, azawen no asa sahang a kadai, ipanci ori a ivaon do kanakan; a no mivanwa ka abo no irala so pivanwan am, ipanta so asa sahang o pangapan so rala ang; no mian so mivazey do keylian a tao am, neypiya na o kadai a ipanioy do zipos a ka no kagagan, a no mivaon so madengdeng a kadai am, teysarey no tao a isinmo so asa ka vahey, ta ji tozangkap kakan so kadai a ikasarey no onowned. 

nokakoa am, asa so inawan o mangoma a mivaci, siciaikoa ya am, sira malovot rana o asa ka ili a ya mangoma so ya panokosan so kadai, no na marateng o piya vehan am, sira mamimin o asa ka ili a mapadpon so aro a kadai do kalovolovotan no asa ka ili, da ka pakapiya a  mivaci a maganam a somarey no mapasaod so asa ka ili.

nimamizing ko pa ji akey, no koman so vayo a kadai am, ji palinasa do lima ta macilan, o asoy no kadai am, ji ayopa ta masaki, ko to piyana ori do onowned ko. do adan a iweywawalam no tao am, no milipes am tazakataken o kadai do yanan no ranom a tatawey, ka toyotoyonen rana so asa ka vahey a piya so kataotao. so ikabo no makataha so kadai ya a konokonen do vahey, ta ya teyaro o na ayaingan a na avyayan so tao do pongso, so pancian no kadai a avat no inawan.

小米在達悟族的文化中，有諸多功能及象徵意義。天候不佳、年邁者沒牙、剛分娩產婦、守喪等等，都只能吃小米。在傳統文化裡，小米不僅是一種神聖的食物，也是最好的禮品與交易選項。在過去，僅家族合力種採打小米，現在則全部落集體促成部落美事，於好月節共享共榮小米帶給部落族的喜悅。阿公曾說吃新鮮小米擦在皮膚上會長雞眼，喝小米湯會喝醉呢。傳統祝福節文化，只能以小米粒為家人祝福。小米是無可替代的糧食，又稱生命之糧。