tucu kaljauragan anga paqulid! azua makamaza a gemaduan, matjavang ana sepulinetj a kaljaljudrung na ljavia, sa aza ljavia a siuzangalan nama qupuqupung a ta qapulupuluan, masa uri malavelavek anga azua na cemuvuq a zuma a cemel. aza tjasikasetangal, kemasi ta quljangaljangs sa mequlivalivai patje me vuteqiteqilj a quljaw na kaljaljudrung, namaya ta zinugan a tagaduan nu tja pacunan a kinabulayan.
aicu a asaw na ljavia, laladruadruqan saka ljusepisepitj, mayanga pudjuy a ljemavingan ta asaw a ljavia. nu ika tjen a na kinemenem masadaw itjen. palemek a pimaza i lima i valjangljnga palje tja mudingan. nu masadaw pedjamuq itjen saqetju angata! saka aza djuy pazangal uta a semualap. aicua maka cemecemel ikamin a ljavia a pudjuy. izua uta a ljasaras a tjavuvuk, a valjulu, savid a na madadudut a cinuvuqan niamadju. selapay nu madjuy ta ljakidjur, uu! maru caljedjen itjen nua pangac aya, maya kinacuacuay nu palutudj! manasika nu macemecemel a karakuda, maya mitung ta drikidrkit saka ljusepisepitj, tjananguaq a na kedremel a pagalju saka ladruadruq a itung. saka neka nu patarevan nua ljavia ayau nu kinemenem itjen? ini! ini! pai u tjaucikelay sun!
秋天,各處山頭山野間都能看到芒草花綻放!芒草葉緣有銳利而堅硬的微細鋸齒,會割傷皮膚,芒草可以綠化環境,花梗或莖幹,可當小朋友練習射箭的芒草箭。芒草花穗可以收集綑紮,是製造掃帚的好材料。芒草乾的莖綑綁變成火把用、指示方向用、包裹食材用、火苗材料用、搭建草寮用、警示陷阱用、封路標明用。
芒草是傳統生活的重要植物,以前沒有導航,憑綑綁的莖桿就可以指示方向。