tucu kaljauragan anga paqulid! azua makamaza a gemaduan, matjavang ana sepulinetj a kaljaljudrung na ljavia, sa aza ljavia a siuzangalan nama qupuqupung a ta qapulupuluan, masa uri malavelavek anga azua na cemuvuq a zuma a cemel. aza tjasikasetangal, kemasi ta quljangaljangs sa mequlivalivai patje me vuteqiteqilj a quljaw na kaljaljudrung, namaya ta zinugan a tagaduan nu tja pacunan a kinabulayan.
aicu a asaw na ljavia, laladruadruqan saka ljusepisepitj, mayanga pudjuy a ljemavingan ta asaw a ljavia. nu ika tjen a na kinemenem masadaw itjen. palemek a pimaza i lima i valjangljnga palje tja mudingan. nu masadaw pedjamuq itjen saqetju angata! saka aza djuy pazangal uta a semualap. aicua maka cemecemel ikamin a ljavia a pudjuy. izua uta a ljasaras a tjavuvuk, a valjulu, savid a na madadudut a cinuvuqan niamadju. selapay nu madjuy ta ljakidjur, uu! maru caljedjen itjen nua pangac aya, maya kinacuacuay nu palutudj! manasika nu macemecemel a karakuda, maya mitung ta drikidrkit saka ljusepisepitj, tjananguaq a na kedremel a pagalju saka ladruadruq a itung. saka neka nu patarevan nua ljavia ayau nu kinemenem itjen? ini! ini! pai u tjaucikelay sun!
aicua ljavia makaya pakialalang tua salingaungaulj, aza vayau makaya sane vakelain tu sipanapanaq nua kakedriyan a vangavangan. a kaljaljudrung tja sanesuapanen. a asaw siqaljup nu qemavay ta kinpel kata cimavu. katalu anan qemuyulj tua zaman tja sisapuy a pacacikel. nu zemzemanga ika tjen a mataviq ta qatjuvi uta. aza ljinavia a tapaw nu maqadaw nu qemudjalj kakiljaljaungan. nu lemutelut ta na macayanga asaw na ljavia, san paudjaljen tja sipecungu nu lemalja lemikezalj tua vasa tua vurasi. seman lungelj ta asaw nu temuqulj tua cepeng, sarengua ta qulu nu masikinacu. na maytazua a pinacalivat a sikudan nia vuvu. ka sicuayan, sipukeljakeljang tu pasainu itjen, nu i vukid nu i cemecemel a lemiuliu tua ringai kata qinaljup, penudrung a pakeljang tu inuan itjen tu inuan a ringay. samalji iten tua caquan na sicuayan a paqulid! siayanga nekanan nua tauhang tazua. kasicuayan nu kaljakivaquan, izua za tjepesan aya a kakudan, siqeceng ta pakazuanan. nu qemacuvunganga sa mavesuag makayanga sutjepesan. nu izua ljayar a saqetjuan, aza djalan tjepesan sirengez tua sakuyakuya.
秋天,各處山頭山野間都能看到芒草花綻放!芒草葉緣有銳利而堅硬的微細鋸齒,會割傷皮膚,芒草可以綠化環境,花梗或莖幹,可當小朋友練習射箭的芒草箭。芒草花穗可以收集綑紮,是製造掃帚的好材料。芒草乾的莖綑綁變成火把用、指示方向用、包裹食材用、火苗材料用、搭建草寮用、警示陷阱用、封路標明用。
芒草是傳統生活的重要植物,以前沒有導航,憑綑綁的莖桿就可以指示方向。