no kakwa pa am, beken a mangdey do awawan o ka peyvaci no tao do pongso, ta no mangoma sira o teyhesa itetngehan ori o ipeyvaci da, kano meyvazey sira do apat so sesdepan, ta ni tomokan da.
no meyvazey sira do apat so sesdepan am, madagdag o yangey da manarey so soli no rarakeh, no mateyka rana sira ni romyag o makeykeylyan am, mangey rana sira o aro a tao do meyvazey a tao, mapangey sira so asong do inaorod a pangayan da so kadai, ka pangap da so ao a amlimot so asong a meyvaci. ipisa sira meyvaci, no mateyka sira meyvaci am, manakep sira so korang, no teyka sira manakep so korang am, manpon rana sira.
no meyvaci sira do apiya vehan am, mapangey sira do inaorod so asong, a ka tanek da amlimot so asong, a mey yanoanod, teylalalima sira o asaciciponan, no teyka da o anoanood da am, asa ka tao o manma mapasad sya ka to da atowatontonan a malimot a meyvaci.
no mateyka o yasa ka anood ya am, o asa ka rarakeh am,manma mapasad sya, ka to da rana palipalitan a mapasad sya a meyvaci,o ipanci da am, “ cyosozen da ori he …he …he... ”
no kakwa pa am, o rarakeh kano malalavayo o meyvaci, abo o kanakan a meyvaci. jimeyvaci o mavakes. no meyvaci am, meycyalyalipenpenan o rarakeh kano malalavayo kano kanakan, ori o ya vayo a icicirawat ta do pongso sicyaikwa ya. o ipeyvaci da do apiya vehan am, somarey sira a mapasaod so allag no kakanen.
o akman sang a ciriciring no tao kano icicirawat no tao am, jitavonasa, ta o ciricirng no tao kano icicirawat no tao am, ya teyapiya, ya teymakdeng. ori o ikowyat ta kamo a amvangon so ciricirng no tao kano icicirawat no tao do pongso.
傳統上,不是每一年都會舉行搗小米,只有家族性集體種植小米和傳統四道門主屋落成時,才舉行搗小米。
舉行傳統四道門主屋落成時,部落耆老會到四道門主屋的主人家,感謝他採收的芋頭,部落的男人在早餐以後,會聚集到四道門主屋的主人家裡,在主屋的前院放一個臼,臼裡面放小米,部落的男人站著拿杵圍繞著臼,先吟唱一首歌,唱完歌以後,有一個人先舉起杵搗小米,然後以五人一組,有一個人先舉起杵搗小米,其他的人就輪流搗小米,搗完小米會去抓豬,把芋頭搬到屋外推放。
朗島部落創作歌:「但願我們每一年,部落都舉行搗小米,祈求各樣的豐收,在收穫節的初一。」歌唱完後,首先有一位耆老搗小米,接著輪流搗小米唱著:「我們搗小米,讓小米糠飛揚起來」
舉行搗小米時,會分年齡進行,老人一組、青年一組、少年一組。這是現代收穫節舉行搗小米的慶祝方式。舉行搗小米最重要的意義,是祈求年年豐收。
達悟族的語言和文化,我們要保存,因為達悟的語言和文化是非常優質、非常重要。因此,我們要全心全力去復振、傳承下去。