mangdey do kasa kawan do kapowan o ka pey vanwa da no tao do pongso. o ipey vanwa am, rarahen o among no rayon do ka vanwan sya, ta no abo o among do keymiminili am, mazikna o mangonot so among, no meyvanwa am toytoynen o kataotao kano pintek.

o makahaod a kano rarakeh am mangananao sira so akakanan so among no rayon.

no kapowan am. makaranes sira o alibangbang do Jimagaod. a makarala do peycyavanovanowana do pongso papowan do so ka peyvanwa da. a meyrayon a mangahahap do among no rayon.

o rayon am, neymakdeng na do kasakawan a ipangahahap no tao do pongso, neymakdeng na o among no rayon do icicirawat no tao, no rayon am, teyaro do jya o vazey no tao a meycyamadadayan, o rayon am teyaro jya o makanyow, apzatan o akakanan so among no rayan, ta beken a toda kamoamong sira, ori o ipeypepzat do rayon.

no maniring sira o rarakeh am, “ jikamo meypaltog, jikamo meytagzezeng do vanwa, jinyo amya o kanakan a meygesageseh do vanwa. jikamo manoo so pai. ”

tey aro o makanyow do rayon, no mangahahap am, jigalagal, jinodwa sira, jimeytatanek, no zangen am azteben pa, jimaneyreng do rayon, no teyka rana o panoyotoyon am jirana mey yakan so alibangbang.

o ipangnanao da no rarakeh no meyvanwa am, ipaziman da so mapeykeyked so among no rayon, ta o marahet a vazey no asa ka tao am, ikarahet no kapangapangahahap no asa ka pongso. ta o alibangbang am, among no Tao do to.

o icicirawat no tao do pongso am, ya tonazetazestes a yamavonas, ta da jiatenngi rana no kanakan kano malalavayo a tao a ipanci o ciriciring no tao. tana icicirawat no tao do pongso am, ya akman sang, ta da jiatenngi rana peyvazain, ta da sazapen rana o icicirawat no dehdeh, a ya meydehdehdeh.

  o akman sang a ciriciring no tao kano icicirawat no tao am, jitavonasa, ta o ciricirng no tao kano icicirawat no tao am, ya teyapiya, ya teymakdeng. ori o ikowyat ta kamo a amvangon so ciricirng no tao kano icicirawat no tao do pongso.

每年舉行招飛魚祭，招喚飛魚來到自己的部落海域。耆老們會警告部落的人，不要成為追隨飛魚的人。藉著招飛魚祭，祝福自己平安、長命百歲。

招飛魚祭另一個意義是主祭漁團、耆老會教導禁忌、應遵守的規矩。

當大船舉行招飛魚祭後，就正式宣告飛魚季的展開。

飛魚季是一年當中最重要的漁獵季節，是文化核心，也是最忙碌的季節，禁忌較多、較嚴。

「不可射魚、不可在部落灘頭的海域捕撈底棲魚類、不允許孩童在部落灘頭亂丟石頭、不可夜間抓龍蝦」等。

捕撈飛魚不能喊叫、看到飛魚不能用手指、不能站立、飛魚兩邊先割三刀才能夠煮、飛魚季不能用拼板舟釣深海魚、飛魚終食節不可再吃飛魚…等。

耆老們的教導，是宣告飛魚不是個人獨享，不能因為犯禁忌，影響到所有族人的漁獲，飛魚是族人共享的天神的魚。

達悟族的傳統文化，逐漸消失，現代的小孩子和年輕人，不會說達悟語，也不去實行傳統文化、歲時祭儀，都在學習漢人的生活。

要保存達悟族的語言、文化，因為語言、文化非常重要，要全心全力去復振、傳承下去。