o icicirawat no tao do pongso am, papoen do ni peyvanwa o ipanci a rayon, vekhas no ni peyvanwa am, lomwas o ni makahaod a somoo, to nanneba o kataotao no rekmeh, ori o pancian nya paneneb.
o ni mamong do paneneb kangey na do peykaokaod am jipeyamonga ta miminen a yakan, no peykaokaod do kabowen am, to rana wasikan. o ni mamong do papataw kangey na do peypilapila am, ori o ngengyod a sinalikedked a mangey do kalimman, no amyan pa sira o among no rayon do apiya vehan am, apiya pa o kapangahahap do makanateng pa a ararow. no marateng rana o apiya vehan am, vonongen rana no asa ka vahey o among no rayon.
o alibangbang am ipanci no tao a among no Tao do to.
aro aingan no alibangbang ya, iyakan ya do ararow, apiya itangdan do anak a itoro do karyos, o vayo a alibangbang am, to meytopos a yakan no mownged, yakan ya no zakan o anak, ipannyoy ya, ipakan ya so nisomidong so kataotao, no kalimman do ipanoyotoyon am, kavosan no ka pey yakan so alibangbang.
o tao do pongso am, jirana meyyakan so alibangbang, o mavezed a alibangbang am, pasagiten do pakakanan. a kanen da no omowmalalam. jito meywasiwasikan o alibangbang. ta beken a toda kamoamong sira.
no meyvokavoka do apiya vehan am, to rana patarka o atlo a ngangarnan ta panoyotoyonan a jigogadan. tana abo o yakan am, jimangapi no tomolow o kalimman am. teyteyrasen rana yakan o nipatarekang.
o alibangbang am, neymakdeng a sinalikedked do vahey, ori o pacitahatahaman do among no rayon do apiya vehan.
o icicirawat no tao do pongso am, ya tonazetazestes a yamavonas, ta da jiatenngi rana no kanakan kano malalavayo a tao a ipanci o ciriciring no tao. tana icicirawat no tao do pongso am, ya akman sang, ta da jiatenngi rana peyvazain, ta da sazapen rana o icicirawat no dehdeh, a ya meydehdehdeh.
o akman sang a ciriciring no tao kano icicirawat no tao am, jitavonasa, ta o ciricirng no tao kano icicirawat no tao am, ya teyapiya, ya teymakdeng. ori o ikowyat ta kamo a amvangon so ciricirng no tao kano icicirawat no tao do pongso.
傳統文化裡,從招飛魚祭開始稱為飛魚季。招飛魚祭第二天,首祭團在晚上用火把捕撈飛魚,這時候會感覺身體受寒,招飛魚祭後的月份又稱為paneneb月份。
從paneneb月份到peykaokaod月份所捕撈的飛魚不可儲存,一定要吃完,在peykaokaod月份最後一天,把飛魚全部處理掉。
在apiya vehan月份,若飛魚在部落海域,漁夫可以在十天內繼續捕撈飛魚。收穫節這天,家中的飛魚會分配。
達悟族稱飛魚為神的魚。飛魚是平日的副食。嬰兒剛出生時,飛魚是送給接生的滋潤者。産婦可以直接食用新鮮的飛魚。飛魚可當伴手禮。如果有人來幫工作,就用飛魚乾請宴。
kalimman月份的飛魚終食節,是飛魚乾食用的最後期限,吃不完的飛魚乾掛在屋旁柴架上讓豬狗吃食,不隨意丟棄,表達對飛魚的尊重。
收穫節會把飛魚儲存,要先把三十條飛魚分出來,這是為飛魚終食節食用而準備。魚乾是族人家中最重要的副食,一定要儲存,在收穫節時分享。
傳統文化逐漸消失,現代的小孩子和年輕人,都不會說族語,傳統文化、歲時祭儀也不去實行,他們都在學習漢人的生活,他們漢化了。
語言和文化要保存,因為語言和文化是非常優質、非常重要。我們要全心全力去復振、傳承下去。