a tao do pongso am, ya mataliknong pa o icicirawat da. manmek do kaneman, o ahahapan da sya am. mamimin o teyhesa ka vahey a yanan no mabcik, teymakdeng o mabcik ya.
o tao do pongso am, teymateneng sira ta o ahapen da parngen da am, apo do kahasan aka do keysakan. akman so mingming aka no kamanomanok a ahapen a ipanmek.
o mingming am amyan do kalilyan, a domket do zangaz, somkad o mahakey a mahap so seswat na a somwat sya, ori o ikaro no ahapen da mingming.
o mingming rana am, akmey mapangyangyalak a tao, ajimacimalag no kataotao na, ta o mingming am, akmey kakawin rana, no amyan so tao a ipisa pa mangey manwat so mingming am, masalit a makacita so mingming.
o kamanomanok am, amyan sira do keyngapngapan aka do kakakkawan, no mangey maneysavat o mavakes a mangangalang a mangpeh so gogolo am, aro mahap da kamanomanok, no rako a keysakan am, ori o ipakacita da so aro a kamanomanok, a isarey da sinavat da moli rana.
o mingming aka no kamanomanok am. akpehen a pangain do siri no vahey. meyratateng am, mangey sira do kahasan a manba so kayo a ipanmek da, no makaranes rana o kaneman am.
no apiya o kakawan am. mangey sira do panenmekan da, o mingming aka no kamanomanok am. ori o ameken da mabcik.
o icicirawat no tao do pongso am, ya tonazetazestes a yamavonas, ta da jiatenngi rana no kanakan aka no malalavayo a tao a ipanci o ciriciring no tao. tana icicirawat no tao do pongso am, ya akman sang, ta da jiatenngi rana peyvazain, ta da sazapen rana o icicirawat no dehdeh, a ya meydehdehdeh.
o akman sang a ciriciring no tao aka no icicirawat no tao am, jitavonasa, ta o ciriciring no tao aka no icicirawat no tao am, ya teyapiya, ya teymakdeng. ori o ikowyat ta kamo a amvangon so ciriciring no tao aka no icicirawat no tao do pongso.
日常生活中,每家每戶都必須要有貝灰,製作貝灰的材料是用硨磲貝、大岩螺。硨磲貝固著在珊瑚礁上面,男人會潛水用起子棒把牠挖出來,才能夠拿到很多的硨磲貝。大岩螺是在潮間帶到淺海岩礁的地方生活,女人到海邊找螃蟹、貝殼時,就會找大岩螺,尤其是在退潮的時候,更容易發現。收集起來的硨磲貝和大岩螺會先堆放在家裡的角落,然後到山上砍木柴,10月份選擇一個好天氣,到固定的地點,用硨磲貝和大岩螺製作貝灰。