o tao do pongso am, no amyan so rarako a cinaknan a ni mamong da am, ipanyoy da, no mangap sira so vinyey am, teydan da sira o kakakteh da zipos da a azawen, ori o apiya icicirawat no tao.
o icicirawat no tao do pongso am; o kasa kawan am, adwa o ikarwa na no vehavehan, o apiya vehan am, ney apiya na do vehavehan.
no somamorang o apiya vehan am, mamaring so kanen, ney apiya o ya ipamaring so kanen no tao do pongso, makapya meyayowayob, ambaba so tamtamek.
o apiya vehan am ipacyazazow no meyzipozipos kano icyeycyarwa no vahey, ta tahaman da do inahahapan do among no rayon, o kanen sospa am, ney apiya na mangey mangazow, o azow am, atlo o soli nojya wakey, kano alibangbang, o azow am, kozongen do karey a yangey no kanen sospa do zipos; no maniring am, “ o ya o azow nyo ”. o zipos am isarey da, ka patoplis da jya so azow da. no myan so kakteh da mavakes am,pamongen da sira, aro o mahakey a mapatonggal do nakem da ni mangmey nira do peynganangana.
no apiya vehan am, marahet o jimacyazazow a meyzipozipos, ta akmey jimeyyapapen rana jimeyzipozipos rana.ori o ikakdeng no ka pacyazazow do apiya vehan.
o icicirawat no tao do pongso am, ya tonazetazestes a yamavonas, ta da jiatenngi rana no kanakan kano malalavayo a tao a ipanci o ciriciring no tao. tana icicirawat no tao do pongso am, ya akman sang, ta da jiatenngi rana peyvazain, ta da sazapen rana o icicirawat no dehdeh, a ya meydehdehdeh.
o akman sang a ciriciring no tao kano icicirawat no tao am, jitavonasa, ta o ciricirng no tao kano icicirawat no tao am, ya teyapiya, ya teymakdeng. ori o ikowyat ta kamo a amvangon so ciricirng no tao kano icicirawat no tao do pongso.
如果釣到魚就會邀請親朋好友一起來享用,如果宰殺一頭豬或一隻羊,也會通知親戚來一起分享,我們是分享的民族。
在蘭嶼達悟族的風俗習慣裡,一年分成十二個月份,在這十二個月當中,apiya vehan最好的月份。
apiya vehan月份初一就是收穫節,收穫節是蘭嶼島上最好的節日,這一天,人們穿著傳統服飾,把黃金、銀帽和瑪瑙拿出來。
收穫節是親戚朋友和親家互相贈禮的日子,禮物有三顆芋頭或地瓜和飛魚,把這份禮物裝入網袋中由孩子送到親戚家裡。
送禮物時會説:「這是你們的禮物。」親戚會很高興的回贈禮物。有的男人若有親姊姊和親妹妹,就會贈送較多的飛魚,因為在慰勞節時,親姊妹也作芋頭糕來慰勞兄弟的辛苦。
收穫節時,相互贈禮文化很重要。
達悟族的傳統文化,逐漸消失了,因為現代的小孩子和年輕人,都不會說達悟語,傳統文化、歲時祭儀也不去實行,他們都在學習漢人的生活,他們漢化了。
達悟族的語言和文化,我們要保存,因為達悟的語言和文化是非常優質、非常重要。因此,我們要全心全力去復振、傳承下去。