朗聲四起

ona’i aikinanai ’oponoho, lo moanai ooma, opoanamao tota’onae to’arakimao ’i ’angato. mani alramao ’i aovo mani poa to’aaovo. dhona lo makatota’onaengamao opoidhe totaikikie ’apece ’okimao lo i’olaimao, mani poamao totapalongae. lo ikidha apoto to’akenemao pii’aa valrio to’akene totapalongae. lo ikaodhodha apoto, mani poamao pakatolro apoto cehecehe mani dholromao totaaha’ae. 

la mani topatilaimao lronge’e. dhona’i aikinanai ’oponoho, ka olekalekatekanai dhona ooma. dhona’i lomonai omoangamao lronge’e, mani poamao povecenge. lo malrakasemao movalrio, ma’adhaili, omikimao ooma i’olai. lo mataadhi’idha apoae vecenge, pahai, odholromao ma’apasopalrapalra. ’aadhaananga ’a makovekovelremao.

’ina’i taoaenganai ’ina tavale’eve’e, omi’aa lo lronge’enai ooma. taikienganai tavale’eve’e alakanai kioana ka lronge’e ’ina, omoanga ’i a’olalai ’iomoomoma mani pato’imae “moamita lronge’e” mia. mani oamao lronge’e a ’olalai, a’ivivai. odholronai iki ooma i’olai, ’okimao apa’ailriilri movalrio, ma’adhaili. lo ’ivecengenganai opi’aamao makovekovelre.

mani pato’iname atalialai pakisa “amolekalekatengamita ’ina takasaeni ooma” ianginame. mani poa lekalekate pakisa mani vaa’iname solate: “’iinai ’i oomanomi” mianginame pato’o, mani vaa’iname solate. mani lriho’onai “’ina’i oomali” miamao. o tatodhao lronge’e, madhaidhe ooma. o tatosi’i lronge’e, mani kasi’idhe oomadha. opi’anganai ana’i menenga.

lo lredhekenai talaace, opoana apoto vengevengevenge mani alra apoto poa dholridhalri mani poa dha’e. mani poa lredheke dhona’i talaace. dhona lo tovorongadha mani ’osangedha’a tolroho, olo moamao ’italaalaace mani araoangamao korokoro mani lolodhomao tapoamao apoto, korokoromao mani alramao talaace tomelre’e toloso. lo kipi’amao ana mani ’inikakamamai ceve’e ka odholrokamao ka korokoro poelre mapelrehe dhona’i talaace lroho.

我們還在舊萬山時，若初次開墾，要先拿木頭蓋田寮。田寮蓋完後，就搭起床、爐灶。

接著開始農耕。如果播種的小米或稻米成熟了，大家可以互相幫忙，有時候就採招工的方式。我們搬去新萬山之後，耕作田地的方式也和以前一樣。

後來政府通知說：「我們要測量你們田地的用地面積總佔多少。」量好後告訴我們：「這裡是屬於你們的田地。」於是給我們一張地契。我們才知道「這裡是屬於我的田地」。當初只要耕作田地越多的，土地擁有就越多。