Paah Yayung Mntudu mquri hunat ni bitaq Yayung Mglu mquri tgdaya ka mkndux bi rnaaw o kika suyang bi saw smdamat Truku. Dxgal nii o msyayung bgurah dara rudan, niqan knsuyang ni knbisan Truku.
Kndsan rudan Truku ga kmburah dxgal muda tmatak ni lmaung, babaw nngalan uqun do lowmun dha ka sudu ni nngalan dha sapuh dxgal. Mssriyux psngayun dha ka dxgal ni musa dmuuy kingal duri dxgal mhuma uqun, kiya o bunga, masu, pgu, basaw ni sari. Qpahun snaw ka tmatak kmbgurah dxgal, tmukuy o qpahun kuyuh kiya, qngqaya djiyun qmpah o wana bi sowki, pucing, parih ni suqu.
Truku o smtama dgiyaq mkan uqun, masu, basaw, pgu, bunga, sari ka pusu bi uqun dha, kana ana manu mneudus kska dgiyaq o kika uqan dha hiyi.
Kska gaya Truku o aji wana ssluhay meudus kska dgiyaq tmsamat, duri ni knkla steetu dgiyaq. Plealay o asi ta klaun bi ka dxgal gaga niqan samat. keerui bi ka tuqir samat, klai bi saw knuwan mtduwa saan tmsamat, ni saw gasil djiyun, mtduwa uqun ka hmnru o klai bi, klai bi ka quyu niqan halus sahu. klai mkraaw ka yayung, smqit qhuni mtahu, knkla smmalu sapah. Murug gaya tmsamt ka emptsamat Truku sbiyaw, srnabaw ni rbagan o ini tduwa saan tmsamat. yaasa srnabaw o tmwawa ni tmquli wawa kana ka samat. Rbagan o lala bi bgihur paru ni naqih ka elug, ini bi biyaw sburaw ka samat da. krpuhan ni misan o kika mtduwa saan tmsamat.duri o asi ka muda murug bi gaya ayus qrunang, nasi ini purug gaya do asi pdduuy baga. Tmsamat o knkla snaw Truku, pnskraya mddayaw Truku uri,mtbhring bi tmsamat ka seejiq o spruun bi qmita seejiq alang uri.
Mcinun brah na o skrigun ka krig, ngalan nuqih, duri ni knqihun maawaray, hpuyun dha qbulit o maabhgay, hpuyun dha qmagas o maasaas, hpuyun dha rnabaw qhuni sraw o maamqarlux, babaw na do ngalun ni snagan dha qsiya mtasaw, phdagun 2 jiyax iyax sngayan. Qngqaya cinun o ubung, qataq, kusut, sntruma, bgiya, kikut, gikus, wahug, cyadan, jisayan, surul, bgiya, gluq walu, dowsan.
Mkla bi tminun ka kuyuh Truku sbiyaw, kika mtduwa ptasan dqras ni musa tuxan hiya, saw nii hnyigan na ka kuyuih o ini klbu qnita snaw mnangal tunux pais spruun qmita.
花蓮縣立霧溪以南、木瓜溪以北的茂密山林是族人的故鄉。早期農具僅刀、鋤頭及掘棒,其次是漁撈及狩獵。收割小米時,要先請祭司採收祭祀祖靈,才能年年豐收及保佑獵人獵物大豐收。在太魯閣的傳統習俗中,狩獵不僅要學會野外求生,登山技術更要高人一等。太魯閣族獵人嚴守狩獵禁忌,春夏期不打獵,是動物孕育期,夏天颱風多路不通,獵物會腐爛,等到秋冬才是獵季,也會遵守獵區的規則,避免糾紛。