marengay i mulri na vavayan mu, inta na Kasavakan ta uwa’umayan kana dawa mu, mau tu kiyakarunan na vavayan adiyu diya kema. ini na kiyakarunan na dawa mu, salaw kapalapalak di maulep ta milran palru kana piya ta mare’ani peniya.

piya ta lra mare’ani i ’uma kema ta mu, mavangavang ta diya kana pakakadawan, adi ta madiyadi venaliyas pakadaw di temarena’u ta diya kana wari, nu ma’udalr mu, mapec ta diya pusavak kana pacacapayan, likudan lra pinuwayan lra kana sulu. nu kapalalisiyan lra mu, semuhesuh diya da daderuwan, semalra kana kemay semasalem ta lra kana lumay harem mu, marekauniyan lra na mi’uma kana dawa kema i mulri.

ku valrayaw tu vinavati i mulri na vavayan, kana kemiramiyan kikarun kana ’a’umayan na dawa, kemay remavi diya di temehus, lrematud, palru kana mare’ani mu, mau tu kiyakarunan da vavayan peniya kema. na ma’inayan mu, micepa da ’ema’iyar i dekalr di pa’alrup padulu datu paakan da rinuma’enan.

ini na uwa’umayan kana dawa mu, mau na Pinuyumayan diya, mikakuwayanan kanini na marepulrapulrang.

di kurena’uwan lra datu ikavulay tu i pulrepus na kakuwayanan palru harem.

kana ’ami’ami diya mau nu kalratudan da dawa, na vavayan diya mu, murairaip lra kantu uwa’umayan, mau na kemadu kana musa’ur, mukasakasa di murekep tu piniangeran, puludus lra kantu lralratudan.

semalra na dawa kema mu, mau nanta kaakanan di mau nanta pukakedangan data dadek, maringuringuc data kavaawan, na kakuwayanan lra, na palalisiyan lra, na kairayan lra, na kapalisilisi lra mu, uniyan na adi melri muravak kana dawa.

ini na dawa tu uwa’umayan di tu takakesiyan mu, melri nu padiyadiyan panadam pulrepus. kema ku mareanger!

marengay na ayawan “adalrep ta lra lrematud kana dawa”, di na hareman na kakuwayanan mu, na ma’inayan di na vavayan mu,maruwa lra mukasa kikarun mu’uma kana dawa, kema.

祖母說：在過去我們建和族人，把小米田的農事歸給婦女負責，實在是繁瑣又辛苦。

收割完後，進行日曬，要不時的翻覆曝曬，還要注意天氣的轉變，若遇到雨天，就必須收進專門烘乾小米的灶子上。最後才能收進小米倉裡。然而當我們懂得種植稻米開始，小米田就越來越少人耕作了。

從小米田的燒墾開始，接著播種、除草以及收割，無一不是女人的工作，男士則是負責守護部落的安全以及上山狩獵為族人準備佳餚。

因此「小米」是糧食，也是精神食糧，與生活各個層面環環相扣，舉凡文化、祭儀、倫理、禁忌等等。種植小米之重要性，更是需要傳承及教育的農事與知識啊！

頭目說了，小米田快除草了，現代無論是男是女都可以去小米田幫忙！