izua tjaucikel nua tja ramaljemaljeng a mayatucu, tasicuayan azua tja semanumaq a Paiwan zuku, tja sinan pazangal aravac a sengesengan, maljiyan tua semuqadav, maljiyan tua semupicul, neka nu vatjuljayan neka nu qavu a lingga, neka nu kaitati a namaya tua tja umaq tucu, saka azua sisanumanumaq a nemanga, masi gade masi pana a qaciljai a kasiv.
saka aicu a qinaciljai a umaq, nanguaq angata nu umaqan, nu kaljaljaqelan maseljec itjen, nu kaljazulezulan ljemaljaqeljaqel sakamaya. manasika nu izua semanumaq tasicuayan, mapacun aravac a tja rasudjan i qinaljan, nu kemeljang a mareka tja kaka i qinaljan, katua mareka tja qali(drava) a tja ljaqediqedi, tu uri semanumaq itjen, mangtjez a pusaladj, sinan sengsengan anga a namaitucu a marepusarasaradj tua saliman niamadju, inika pupateljipan tua picul, neka nu mavulaqut, neka nu kipasaladj, neka nu kiluvad tua zailiu uta, nakemasi varung a qemeljing sakamaya, saka izua mare kirangerangez a tja kakudan uta. tucuanga nu tja pacunan mun, salimanga mun tua kipaisu, penaisu anga mun tua kemudanga, sa kedri anga nu marepusalasaladj tua sengsengan. ta sicuayan nu makasanumaq itjen, pupalisian a maleva, cemulju itjen tua qacang tua kuka, venawa, qemavai sa cemavu, sa djaulji a mareka ljaqediqedi a mareka kaka katua mareka qali(drava) a ramaljemaljeng, sa kalevai a mapuljat a zeliyan a paulan niamadju, mapuzangal aravac tua liningdjelj a umaq, qaqivuin a pulingav a papuluqem tuca umaq uta.
saka nu izua anga tja umaq, maqepuqepu a tja ramaljemaljeng, sa kaljavar tu paka ljaimai a umaq, nu izuanga a ngadan nua umaq, pasemalav tua sikataqaljan tu ljaima cu a umaq, ayatua a ngadan nua tja umaq, namaya tua tja ngdang a caucau, mana pukeljang tua tja ngadan tua tja kinalingdjeljan i qinaljan, tja sinan picul sinan mudingan uta, aicu a ngadan na umaq, nisun a ngadan a patjepalalaut. mana kisun na pacun nu cuayanga, azua umaq i paljing, pinu vecikan tua ngadan nua umaq niamadju, izua uta kisun a lemangda tua tja sikataqaljan, azua ngadan nimadju, pinazuljuan ta ngadan na umaq a piqayav tua ngadan nimadju, izua uta pini pavilivililj tua ngadan nimadju. saka a tapualjakan a kitaladj tuca umaq, maqati a kipungadan tua umaq a mapuljat. nu izuanga ngadan nua umaq, nu tedep itjen uri na suljivatj uri na sekanavalj itjen, aya tjaucikel nua ramaljemaljeng.
長輩告訴我們,過去蓋房子在排灣族社會是一件大事,非常耗時、辛苦,沒有鋼筋水泥磚塊、樓房,而是取自山林河谷,建材以石木為主。
石板屋是排灣族最具特色的住屋,冬暖夏涼,當有人要蓋房子時,就是族人互助時刻,部落中的親戚、朋友知道要蓋房子,皆會主動參與興建。族人相互幫忙,沒有人偷懶、馬虎、偷工減料,憑良心去搭建。
等房子落成,會辦理慶祝,殺豬宰雞,釀小米酒,做阿拜、做吉拿福、宴請鄰居、親友、長老,一起歡樂、感恩,還有請巫師來祈福。
當我們有了房子,長輩們會聚在一起為新房命名,然後公佈,家名自然就是個人在部落或社會上,身分與地位的標記,以家名姓氏為榮,家名是辨識個人身分的永久表徵。所以你會看到每個家屋都有一個名字,出生在這家屋的子女都冠上家屋名,有人冠在名字前面,有的冠在後面,當房屋有了新的生命,搬進去住才會平安順利。