Maharateng ko nano ’ orip itiya ho mitilid i ko-syaw, anini mafana’ to mahapinang ko cowa kahecad ko tayal to no aniniay a ’orip. O hanahana ato rengorengosan i lalan caho ka’icang ko ’aresing, caho katadengal ko romi’ad, malingad to ci ina aci ama tayra i lotok a mimatang, mifaliw to kilakilang torohen koya kinaleteng a ca’ang no kilang, to hapipalomaan to ’ariray.

 Kako han ato safa, iloma’ miromrom to namal, mitangtangan no safa to holo, pakaen ho kako to nipariri’an a koko’ ato maymay, micefos ho to dateng i padatengan kaikol no loma’.

Na awaay ho ko misanga’an a dohdoh to karomakatan no nanom itiya ho, mansa kinapinapi:na ko pisatikotikol a miraradom, maraay sa ko piradoman tayra toya masafanaway a ’alo a miradom. Matalaw kacango’otan to hasapitangtang to holo, kohaw, anca sapifanaw to kaysing, halo sapinanaw ho to kamay, roma sato i, o sakamaino’ ho.

Sini’adaen to safa kako, mimi:ngay ho ko mihecaan nira away ho ko ’i:cel. Sowal han no mako ko safa, nga’ay to kinacecay aca kiso a miradom, patadoen ho kako a mihimaw to miromeoman a namal, nasaan i, mapadeng ko namal to sapitangtang to kakaenen.

Anca mipatado kako mitangtang to sakaranam, sakalahok, sakalafi, ya miciyanan no mako a dateng i, ma’ong’ongngay. Kawrira , kaen hananay niyam ko ma’ong’ongngay a dateng to sapifasaw to cahiw no tiyad. Likafen to no safa kako, mana sakoheting sa ko nitangtangan iso a dateng sa.

Roma sato, naitira i kongkoan a minokay tahaloma’, misafilofilo to a miradom. Maanen matayalay ko wina ato wama i omah, o katahaloma’an nangra o dada:ya to. Mansa hadidi han cakaeca ka keter a mafangitol ko pising no safa a dademak , nika ’emet hananay ko harateng a dademak to hatatayalen. Ano maroraroray ko ’ orip niyam, nika mafana’ay kami malalok a matayal, mitengil to sowal no wina ato wama kami, hatiniay ko ’orip niyam itiya ho!

Maharateng haca ko pikitoh ni ina to nano kalitengan ho a likakawa.

“Ano mama’orad ko romi’ad i, ma’araw ko ’o’ol cedeng sa tayra i ’alo a miradom, nga’ pasifafekang a mikocakoc, itiya caho caho ma’orad to” sowal sa ci ina: “ miradomay ko liteng no mita, to sapifacfac isera ato mifaresi to epah isera, o nanay to sakanga’ay no kitakit , a tingalaw ko hekal sa. Ma;olahay kako mitengil to pikito ni ina ako a kongko.

『回憶』懷念小時的生活，發現現在跟以前的生活完全不一樣。天未亮，路邊的花花草草露水未乾，我的父母早已出們到山上的山坡地砍伐，燒墾被砍伐的樹枝，然後準備種植玉米。由於爸爸媽媽一早就出們，我和妹妹在家就會分工合作地做家務。

我們的家離水源區很遠，總是來回要提好幾次的水，煮飯、洗碗、洗手、洗澡等都需要用到水。我心疼妹妹年紀小，跟妹妹說：「妳提一次水就可以了，我來挑水，妳幫我顧火」。

有時我會幫忙煮菜，有時把菜炒到燒焦了，雖然我炒的菜都黑黑的，但為了不餓肚子，只好忍著肚子的飢餓吃下肚，而妹妹就會取笑我。

放學回家後，我們又去提水，父母親工作到很晚才回家，雖然妹妹有時抱怨，但我們總會咬緊牙根工作。我們學會勤勞工作及聽話，這就是我們以前的生活。

記得媽媽告訴我祖先說的話，（天氣當天要下雨時，會看到雲慢慢地走到溪裡提水，再往上爬，沒有多久便會下雨）。媽媽說：我們的祖靈也會去提水，然後把水灑在地上以及把酒也灑在地上，讓大地變好、變乾淨。