朗聲四起

Mokasi ho, o cidal ko pi’arawan to sakacipinang to papacem, kalahokan ato dadaya. Ano mamicelem ko cidal, sato’eman sato ko romi’ad i, aya o dadaya to sa kita, masadak to ko fo’is tadengal to ko folad. Tadakafahekaan ko pisanga’ no kawas to maamaan. Mato o piocol nira to ’ayam a mido^do to tedi’ no cidal a pakafana’ to tamdaw to romi’ad.

Matengil no mita ko kasekak no koko’ to kanikalan to romi’ami’ad. Itini i niyaro’ misakoko’ maemin ko lomaloma’. Mansa caccorok ko soni no koko’, kokokokok sa. Roma a koko’ i tahatenokay ko lahad, po’o:t po’o:t sa, roma a koko’ i o kacifafahi ho ko lahad, danga:h danga:h sa, ya minanamay ho ko ’orip i, a e e sanay ko sekak, mato ma’eyakay.

Yo maomah kita i tokos, ano marawod to ko kalahokan, matengil to ko soni no tikolac, hay adihayay ko tikolac i rengosan no tokos. Ano masekak ho ko cecay nangra, mipalodihang to ko romaroma a tikolac, hato macacorocorokay a padi’eciw. O pisakalafian to tatoeman to ko romi’ad i, masekak haca ko tikolac, itiya cowa to ko tikolac aca ko mipatooray a midi’eciw, o roma to a ’ayamaan ko midi’eciway, oya mali’angay o ak^akay hananay a ’ayam ko mitooray a padi’eciw.

Cowa kaolah ko aka^kay maro’ i tokotokosan, maolahay cangra i seloselotan, papidapidacan/’apilipilisan ato lidolidongan. Ano palingata kita i seloselotan a mikaomah i, kalafian matengil to ita ko kasekak no aka^kay. Matengil ho ko kasekak no tikolac ato aka^kay i, misolimet to to lalosidan, minokay to.

Ano o lafii ko pinokayay i, deng to o sekak no ekong ko matengilay patihi titaanan a minokay. Mahecaday to roma a ’ayaman ko ekong mafana’ay patoor a midi’eciw. Ano masekak ho ko cecay nangra i, macacorocorok to ko roma a patoor midi’eciw. Orasaka, kafahekaan to ko pisanga’ no kawas to hakal, pakafana’ kitaanan to kahirahira no serayan, kahirahira no kanga’ayan.

古時我們從太陽的方位得知早晨、中午和晚上。當太陽西沉時我們便知黑夜來臨。但造物者的創造非常神奇，有些鳥類被賦予特殊的能力，可依太陽的方位來報時。

每天早晨公雞的啼叫告訴我們黎明到來。部落裡幾乎挨家挨戶都有養雞，早晨充斥著彼起彼落的雞啼聲。

每當我們在山林的田間工作接近正午，便會聽見雉雞的鳴叫聲。山野草叢間有許多雉雞會相互回應，像輪唱曲般。天黑時雉雞會再鳴叫，但不再是雉雞獨唱，而是有其他鳥類加入的合唱，例如被稱為凶鳥的cugaw。

凶鳥喜歡沼澤、山谷及較陰涼的區域。若我們在靠近水邊沼澤區的土地耕種，傍晚鳴叫的凶鳥告訴我們天要黑了。聽見雉雞與凶鳥的合唱，人們便開始收起手邊的工作，打道回府！

若回程得晚，便有貓頭鷹的叫聲伴我們回家。貓頭鷹也是相互應合的鳥類，只要有一隻鳴叫其他的貓頭鷹就會應聲。所以我們才說造物者創造很奇妙，使人們可以透過鳥類明白大自然的定律！