朗聲四起

hatiniay tu nu tademaw namitanengtu namin tu adada nu ngipen, mahiniay a kawaw caay nami kanamuh ku tademaw, alahican caay pisengal misacepicepit talengteng ku adada, malebawa, caay pakakemkem tu tuud, pihaceng satu masulalisan. caayay kaw madungdung ku adada nu ngipen! izaw ku sananay musakamu, adada ku ngipen caay kaw imelang sa. nika adada satu caay kaw mamadungdung, mamipatayay sa tu tademaw ku adada!

nu manguheday a ngipen u sibuhangay ku hekal, mahiniyay a buhang ningitngitan nu cilekay caay kaazih nu mata. mahiniay a cilekay mukanay tu i tingasay nu canacanan, sangaleben manamuh tu sicedamay, sisa, hatanengen ku nikan tu sicedamay u mamilawa’ tu nikanguhet nu ngipen sakacaay kaadada nu ngipien.

anu sitingas ku ngipen, asicilekay, ya cilekay caay pisengal siwawa, mukan tu kapahay angipenan. sisa sakapahen nu mita ku nipisulac tu ngipen, haminen a misulac ku nikanan i tingas. misulac idaw ku culuk tu ngipen, ya sasulac a tawasi idaw ku dawmi’ay idaw ku atekakay tadaatekak atu dawmi caay namin kaw kapahay a sasulac mahida u mamiduka sa tu ngipen.

sapikemkem ku ngipen tu kakanen, sakay tademaw u sakakapah sakatanektek nu uzip. mahida u babalaki nayay tu ku ngipen. caay tu pakakemkem tu kakanen, alaw makawa ku nikan tu asu’ay sakacaay ka kapah nu udip.

anu manguhed ku ngipen kanca tayda papimelaw tu misaydan, paadih tu misaydan mingaay midiput tu ngipen nu mita. sakacaay kanguhed nu ngipen. izaw ku pinaay nu sakakapah tu ngipen, patinaku, amana kayadah ku nikan tu sicedamay, mamin mukan kanca pisulaci tu, minanam tu kapahay ahican ku nipisulac, makatulul a bulad kanca paliyun tu baluhay a sasulac, payenem a bulad tayza i padekuan mikingsa tu ngipen, cacayay a demiadan amana kapisayadah mukan tu kakanan.

人都曾有牙痛經驗，有時會抽痛、紅腫，無法咬東西，嚴重的還會忽冷忽熱。蛀牙產生坑洞是細菌侵蝕造成，少吃甜的食物是防止蛀牙的好方法之一。牙齒可以咀嚼食物非常重要。像年紀大的老人沒有了牙齒，失去咀嚼食物的功能，也影響攝取養分的能力。

蛀牙要看牙醫，治療與保護牙齒，不要吃太多的糖、吃完東西後刷牙、學習好的刷牙方法、每三個月更換新的牙刷、每六個月檢查牙齒、一天之中進食的次數不要太多。