朗聲四起

112 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【北排灣語】 高中學生組 編號 1 號
napenapamav ta wuqaljai ta vavayan a kakudan

aicu a pinuiqinaljanan a sinan kakudan tua qiniladjan nua sevuculj, mavana sangasangasan a aljak a tjemalevak tua qiniladjan yi qinaljan katua kinitjuayan na sevalitan, yipu wuqaljai yipu vavayan, kana vusam timadju tjara makaya temalevak tua kinitjuayan, ngadan nua umaq kata qiniladjan yiqinaljan, makeljang tu aicu a sevuculj mamav a sipacunan tua vavayan kata wuqaljai, aicu mana sikizengezenger nua sevuculj a caucau.

aicu a kakudan na sevuculj mavana aljak a sangasangasan mana pitjumaqen a paqiladj, kemasita vunglai a sangasangasan a pacun ta qadav a aljak mavana uri pitjumaqen a masan vusam, au kana vusam sun tjara tisun a temalevak ta kikavecengel kata qiniladjan yi qinaljan nasu sevalitan, yipu wuqaljai yipu vavayan. aicu a kakudan na sevuculj, a vavayan a pucekelj a semata wuqaljai, a wuqaljai a kitarev a semata vavayan, kakudan azua patetucu na sevuculj.

au aicu a sedravar maretimalji kata sevuculj a kakudan, tiamadju nu wuqaljai a vusam mana makaya temalevak ta kinitjuayan, ngadan na umaq, qiniladjan yiqinaljan na sevalitan, aicua vavayan a vusam neka yinikamakaya temalevak, nu neka nu wuqaljai a aljak kimana kinemnem anga ta vavayan a temalevak.

manasika aicua pakatua sangasangasan a aljak manamakaya temalevak a kakudan na sevuculj, izua masan tjelulj a napenakisumalji, a sangasangasan, napenapamav a sipacunan ta wuqaljai kata vavayan na sevuculj, a wuqaljai a vavayan makaya sakamaya masan vusam, manasika tjuruvuanga vavayavayan a nazemang yitjumaq, kitarev a wuqaljai mana vavayan a nadjemadjas ta kinacemkeljan. a iqinaljan itua sevuculj tjuruvu angauta vavayan a mamazangiljan, namayatucu a napenapamav ta wuqaljai kata vavayan aicua qinaljan itua sevuculj.

a sipasan musalj, aicua pitjumaq ta sangasangasan a aljak a temalevak ta nemenemang na sevalitan, nanguaqangata nekanu marivurivu, namareka nanguanguaq a taqaljaqaljan. a sipasan tjelulj, makaya pazurung ta nanguanguaq a kakudan na sevuculj.

kumaljiya maumaljanga tucu a zidai a yipalingulj anemanga, aicua semanvusam ta sangasangasan a aljak na sevuculj a kakudan, patjetucu sipazuruzurung anan na sevuculj inianan kana maumalj.

112 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【北排灣語】 高中學生組 編號 1 號
平權的文化

排灣族的vuculj群的社會階層制度,是長嗣繼承制度造成的。所謂的「長嗣繼承」即上一代的階級地位與財產均由第一個孩子繼承,不問性別,家族的財產、家名、社會地位都由他繼承,顯示排灣族對性別持平權的觀念。

而排灣族的dravar群就不同了,他們是由長男繼承家族所有的財產、家名和社會地位,長女是沒有資格繼承的,除非家裡都沒有生男孩,才會考慮由長女繼承。

所以排灣族的vuculj群的長嗣繼承制度呈現以下特點:

第ㄧ、兩性共治、兩性平權的社會。出現許多長女當家,男士入贅至長女家,家裡由長女掌權。同時部落裡也出現不少女性頭目。

第二、長嗣繼承的制度充滿倫理秩序,可以化解紛爭、避免爭權爭力,是推動社會和平的基礎。

第三、長嗣繼承制度延續並保存了排灣族vuculj群的文化。現代化的生活、外來環境的改變,雖已漸漸瓦解排灣族人的傳統文化,但這長嗣繼承的文化至今仍持續不變。

文章資訊
文章年度
112
文章編號
1
文章組別
高中
文章語別
北排灣語
族語標題
napenapamav ta wuqaljai ta vavayan a kakudan
漢語標題
平權的文化
文章作者
梁秀美
漢語摘要