a drekalr aw a takesian i, adri karuwa mapapesi. kadru a drekalr i, mudaway a takesian. na temakakesi kana palribak lra, na temakakesi kana asatr lra. an kasedean i, muka i takesian merenarenadra kabekabekas i renarenadran. mabulrubulru dra mali. malinalinay dra kuwareisan. aw ulraya na menanau dra tilin kana kawi i makadare. a drekalr i, tu kalralradraman dra kakuwayanan dra lralrakan. na takesian i, tu aukayan meladaladama dra manay driya aw temulrutulru dratu kasaiguan.
i drekalr i, ulraya na palribak na takesian. ulraya na kuwo-cong. an kadru a rarenadran lra, a kasasangalan lra, a waadrukan i takesian i, druwa kurenanga tu maaidrangan kana temakakesi. talrima dra drekalr dra kipalaladaman. an kadru tu bangabangan i takesian i, na milralrak lra, na uniyan dra lralrak dra temakesi i takesian i, druwa kurenanga pulranga i takesian. salaw malubis kana takesian lra, kana sinsian lra na nirumaenan i drekalr. sadrekalran tu nirumaenan kana temakakesi druwa pakasemangala, druwa mabiringa dratu kiyakarunan lra, dratu niladaladaman kana temakakesi i takesian. an menau ta i, salaw kasadekudeku kemianger.
an muwagamut lra, an mulaliyaban lra, an basibas lra, an mangayaw lra i drekalr i, tu pilrangaw peniya kana sinsi na temakakesi. muka kurenanga dra kakuwayanan i drekalr. na sinsi i takesian i, ulraya a Pairang, a Ngayngay, a Amis, a Lutiya, a Pariwan, a Bunun aw ta mauwan i drekalr. nadri na sinsi aw na temakakesi na amelri ta mauwan i, adri kamalradraman drata kakuwayanan i drekalr.
pakanguwayan dra kasangalan i drekalr i, tu daulraw na maaidrangan i drekalr kana taudrung i takesian. tu padruwayaw i takesian benabatiya. paladama dratu pauwayan dra lregiyan dra kakuwayanan i drekalr. an kurenarenang dra lregiyan i drekalr na temakakesi i, kapasaseket menaunau meladaladam dratu pinakalrangan dra temuwamuwan lra, dra maaidrangan lra aw dra nirumaenan i drekalr. tu tililray na kakuwayanan meladaladam. tu pakalranganay kandri aw maruwa palenak dratu kakuwayanan i drekalr. driyama, salaw padrangal semeer i takesian a drekalr. kasasadru tu niladaladaman tu kalralradraman dra temakakesi. amau lra na aru kiyatuludr benilin dratu kakuwayanan i drekalr na lralrakan.
部落和學校密不可分。部落就如同學生校外學習的場域,而學校就如部落社區的縮影。
部落裡有學校舉辦的活動,如:運動會、校慶等,都必須家長及部落人士參與。學生學習傳統文化課程,仰賴部落耆老來指導,部落裡關心學校的熱心人士會主動關心,甚至當志工奉獻自己。
部落每年都有一系列活動,有宗教性,有傳統系列的年祭活動,學校的學生都是不可缺的一員,有時全校師生總動員。在部落傳統活動舉行前,學校會邀請部落耆老或熱心人士,向學生解說活動及意義,使學校成為文化傳播、儀式活動等據點。學生從活動中,學習到課本以外的價值觀,包括家庭倫理、社會秩序、敬老尊賢、文化傳承的使命感等。這說明了部落的文化及價值特色,對學生有相當的影響力。
生長在部落的孩子,除了學校學科知識的學習,還能學習到部落傳統文化知識,學校與部落的密切關係,讓部落孩子的學習是多面向的。