tinimana ku mamarang makasi, sua ka’anʉ makamacu’u karu ringking ia, tia aracʉvʉrʉn kavangvang.

miaa tati’ingi pa ku, manasʉ ’esi pa kuosia marisinatʉ. na kukuca tanasa mia. ’una cani karua karu ringking. tinakacicini kara aratʉmʉ? nukai nimʉkʉ cau? ka’anʉ cu tavara’ʉn. nikesoni maku cuma, niroimi cu kani kavangvang. atʉnʉngʉn maku, vanai sii ’una karu ringking iisua. kacaua kʉkʉnang maku marisinatʉ, manmaan mukusa tanasa mia rovʉvʉ. paira kim moon na karu iisua sumasima’ʉ, pariku, mitʉvʉngʉ, paira kʉkʉnang maku roimi tia cu pui’i tanasa kuravi. meesua ’akia pa taangsua. iimua noo tia cu arapitʉ’ʉ kakangca. ’una cu mamarurang nukai kakana’ua, iaavatu tikirimi ’esi kara tanasa mia sua manu in. ’apanapa ’una maraa navicu’u mamarang. noo iavatuin ’esi cu arakuracʉ capai. pasikʉcʉn kee tʉkʉ manu. umavici tanasa.

mavakan karu ringking tamna iripi. tupuru cu kim na nakʉnakʉ in pomumuarʉ. kana’amisan, mamanʉng poon ’inia matu’apuru micicu, nukai cumacapa ’aramʉ, vutuukuru, tammi nukai cucumeni kʉkʉnʉa. paira ’una tapinange poon ’inia kanusuku. matacuvucuvungu cu mamanu, mecucu’u ’inia. pacʉpʉngʉ tia nukanmana muruvʉnʉ tapinange? ’una maraa natutu manu mara pacingku, tia mupana’ʉ nusuku. arakuracʉn cu kakana’ua. pacʉpʉngʉn masini. tia kia musakau maacaca. kavangvang kacangara isi, niaranai na karu ringking iisua.

araavari cu ku marisinatʉ na kuocung. manasʉ koo usʉ’ʉn hiriu. koo patimanʉngʉn miacara. nukai ka’anʉ mamanʉng ’ʉnai ’inia, ka’anʉ mapunarʉ to’unaa. koo pa makamacu’u karu ringking iisua. pacʉpʉngʉ ku kamʉcʉ makamacu’u. nakai ’inmaamia aracʉvʉrʉ aratatia. ara’itumuru ranʉngʉ. makasi cuma, ka’anʉ kavangvang tavara’ʉ neni vanain makaasia. muciri ku na iripi karu. tia maritarʉ ’inia tumavungavung. ’apanapa ku mupara na karu, cumacʉ’ʉra ’una kara vunavung? nakai ’akia kamʉcʉ capai tia makamacu’u.

matarava cu kana’amisan. sira’ʉ’e! nakʉnakʉ karu, kuratumuru nimatapari’i ranʉngʉ. cʉ’ʉrʉʉn maku karu ringking. makai ’esi cu arasʉmʉrʉ. tantaniara ku pusu’anʉ pungana pucanumu karu. nakai, ka’anʉ aramanʉngʉ cʉ’ʉrʉʉn. pacʉpʉngʉ! nikipatʉsʉ cu ku. makaasia kʉcʉ!

我聽老人家說，不會長果子的龍眼樹，也要讓它生長起來。

小時候，我家後面有顆龍眼樹。有許多的同學很喜歡到我家走走、坐坐、玩耍。我們經常在龍眼樹下遊戲、奔跑、躲迷藏。

當時還沒有電話，每當天暗時，就會有長輩或者成年人來我家找小孩。有些脾氣不好的父母，會捏著小孩的耳朵回家！龍眼的樹陰寬廣，到了冬天，很適合生火取暖或烤肉、烤魚、烤地瓜或者其他食物。經常會有鳥築巢，孩子們會猜什麼時候孵出鳥蛋？回想起來，那些美麗的回憶，都來自那顆龍眼樹。

國中時，那顆龍眼樹並沒有長出果子。我期盼它長出果子，但是只看著它長大，樹葉變多。爸爸也不清楚為什麼會那樣。我站在樹下等著，有時候爬到樹上，看看樹頂上有沒有長花，也一點都沒有長果子的跡象！

到了冬天，樹底下滿是落葉，龍眼樹好像要回枯萎，我天天提著水澆樹，卻沒有變好的跡象。心想！就讓它自然吧。