tumubux ru takasa’ing ga yani a rahuwal na waw na nanabakis ka qutux cu kaal, tumubux ga mana’aring i sapaat cu buwating ru tayhuk cku mamatu’ buwating, takasa’ing ga maki ca magalpu cu qutux buwating. macahriq na ku patuwawan ka tumubux ru takasa’ing ga mutu’ musa’ qumaluwap ku mamaliku hiya ru tiku kakanayril ga pa’uqu’uqu’.

atuna’ musa’ qumaluwap ku mamaliku ga mutu’ maras cu xuwil, sipabahaw naha cu qaqasinug ku xuwil ru galngang naha mahaw uwiy, salanga’an naha ku qasinug laga bu’un naha na tar. tiku tar ga cukuan cu saliy ru pinturingan ku qasinug ru bahngun laga aruwa’ cunbu’ cu qasinug. mahngaw na papatawwaw ru sumuwa’ cu raramat i lahulahu laga musa’ i qumaluwap i ragragiyax ku mamaliku.

ini’ usa’ qumaluwap ku mamaliku ga maglu’ cku kanayril i minaang cu lahulahu. taqarun minaang ku lahulahu laga siutu’ ku siyusiyup, naun cu mar’ngun’ laga silawm la. taqarun lumawm laga galabakan ru lawaun tikay, yani’ ku tatubuxan laga tumubux la. wihti’ ku mamayah ga usaing quga tugal atu’ ku tinabuxan, atuna maqacacuqiy tumubux ga kaa pahinasi’ cku mamatu’ cu buwating, humaynas ga mutu’ tataykay ku buwax na pati’ la. tumubux ru rahuwal tikay ku pati’ ru kiya a ki’man ga halan lumahing gi naki ini’ kanga’ marakiyas.

magalpu cu qutux buwating ga takasa’ing, takasa’ing ga magabuq musa nanaq i mamayah ini’ pakitaal cu cuquliq, tayhuk mamayah laga qumloh cu sapat cu buway na pati’ ru bahlan, sipaqarax cku pinutu’ ka buwiqa’ ru cukuun cku tinaringan i kumloh ru asilaxi’ kiya han, naki mabahuwal ku pati’ maha’ lumanglung ku nanabakis. naqru takasa’ing laga manahu mamayah ru numaga’ cu cuquliq ka muwah rumag i kumloh. taqarun kumloh kahabag ku pati’ laga asi’ i pugii’ i mamayah ku mataqutuqutux ka qagu na pati’, ini’ kiingasug ga halan patapiyux ru mar’ngu’ cubalay laga pasrahgan mhul na sasaping la ru putingan cu macaka ku pintingan. yani ru waringun ca yaq’bun ru sipanga ru halan umutu’ i qahu’. rasun ku tinkasa’ing ru siquwi’ i babaw na qahu’.

naqru’ tumubux laga mutu pauquuqu’ ku kakanayril, makarux cubalay i matawwaw ku nanabakis cu cunga’, anananuwan ga pumuwaun naha nanaq, asiki galgan naha ku papatawwaw ta’.

 

播種和收割是年度大事，播種從四月開始到六月，收割在十一月。其餘時間，男人去打獵，女人會種植雜糧蔬菜。

男人打獵時會讓獵狗追捕動物，他們跟著獵狗跑，追上獵物就拿木槍射殺獵物。農閒時期想吃野生動物，男人就會去打獵。

男人不打獵就和女人一起開墾，將雜草清乾淨後堆起，等它乾燥放火焚燒，再把殘渣清乾淨，等播種季到就播種。播種最慢不超過六月，若超過米粒長不大。有雜草就要拔除，稻苗才會長大。

十一月收割，割稻那天，家人中要有一人很早去山上，不得讓別人看到，到山上後割四束稻穗綁在一起，掛在砍下來的竹子上，立在割稻處，希望能夠豐收。稻子先曬乾，一段時間後翻面，等完全乾燥再放入穀倉，立在竹子上的稻子也掛在穀倉。

農閒時，女人們會種各種雜糧，以前的人工作非常勤勞，是我們要學習的工作態度。