Maaq a bununa masmuav tu miliskin pakasia duma tu miniqumis. Mavia ata bunun tu maqtu mumuslu’ a iniqumisan i? tis’uni tu haiza mita iniliskinan. Maaq mita bunun tu kainikuzaana maisnahaan amin imita tu iniliskinan minsuma. Paqpun maaq i masihal a iniliskinana namasihal amin imita sinkuzakuza. Sia ti sintupa bunun tu “ Makuaq tu iniliskinan, makuaq tu kainikuzaan. ”

Maaq a iniliskinan una haiza mapus’u, haiza madauqpus; haiza uvaz’azang miliskinin i isiata qabasin tu sinkuzakuza, tupaun aipi tu madauqpus a iniliskinan; haiza bununa musqa miliskin haip tu kuzkuzaun, siati tuapun tu mapus’u a iniliskinan.

Miqumisang ata a, nii ata maqtu misbu’ mililiskin, aupa maaq a bununa maqnasipa miliskin tu miniqumis. Maisna’isaq a bunun kitngaab misliskin? Maisnahaan “ Mavia tu? ” minsuma.

Qabasang maszangang ata duma miniqumis tun, kukut’aq, maun i nitu pinit’ia tu kakaunun. Kitngaab a bunun miliskin tu malunsapuz pit’ia, miliskin a bunun tu namaaq a ispalunsapuz? Haiza matuqtuq i batu, haiza malislis i lukis siin talum. Haizin mita bunun tu sapuz, a saulaupakadau ukang a duma miniqumis un sapuz.

Mavia ata tu na’asa’ saudauqpus miliskin i? Aupa namadauqpus mita sinunbangan, nii ata musqa miqumis ihaan haip tu qani’anan, tasbananin haip a, haizang laqbingin. Minaunin haip, namaaq laqbingin kaunun? Haiza haip sui ikma’aiun, duuq i nahaizang laqbingin sui maqtu ikma’aiun? Asa tu iliskinun amin. Qabasang mailantangus mapatuqaizu, mapibulsuk i qalidang, matapha ki titi-libus. Miliskin aingka nakaunun i qamisanin. Maszang qalua tu nitu misbu kikilim mapulumaq i kakaunun, nakaunun ihaan qamisan.

Mavia ka pantu tu na asa’ vingkiu saduduu haqil i? Maaq a maqansiap miliskin tu uvavaz’aza, maqasmav aingka vingkiu, aupa namaqtu aingka qabasin mintaiklas, ukiliman i masihal tukuzkuzaun, madia a sui sina’imaun. Maaq a mavai ka iniliskinana, mavai amin a inaita sinipulan patasan, paqpun miqdi aingka kuzakuza, atikis amin a sina’imaun. Asa’ ata amin tu sasauqbung miliskin malkabunun, katu qalmang mahau ki bunun, nitu qalmang mali’aza ki bunun, asa tu sinisnis. Miliskin tu sia pinpakasihal i bunun mamantuk tu masihal. Maaq i maqtu ata saudaqvis milikina, nanii ata malsusu’nuq, na kanaskalun ata bunun saduu.

人類比其他物種更會想像。生活會進步是因為有思想，「有怎樣的思想，就有怎樣的作為」。

人活著無法停止思想，因為人類是善於思考的生物，思維是從發現「為什麼？」而來。

過去吃生食，後來升火煮東西吃，拿什麼來生火？有人敲擊石頭、磨擦木頭與竹子，從此有了火。

從前的耆老們醃製蔬菜，曬乾樹豆，烤乾山肉，他們思考如何能在冬天食用。

學生們為什麼要不斷讀書？會思考的孩子會認真讀書，因為他們日後的知識會加增，缺乏思考的孩子，知識缺乏，工作會很辛苦，收入也不多。

我們也思考待人處事的道理，不隨便謾罵、論斷他人，要謙沖為懷。思考凡事與人和好，能夠有長遠的思考，我們就不會憤怒終日，也會得到他人之喜悅。