aicu a tjapacucunananga a tja’inaljan, patagiljanga salim ta ’emivaz. ljakua, mavid a ramaljemaljeng a salialim, mavekelj a mapacucun a ma’acuvucuvung a dema’uda’ut. nekanga uta tja pacucunan a namaya ta sicuayan a turuvuruvu a pacacikecikel a ma’acuvucuvung a kakedrian. siayanga nu kaljasaliman nekanga tjaseljavakan a mazazeliuliulj auta, na semapuljuanga pa’ulid aicu a i ’inaljan. pu ayi tjen a pa’ulid ri tua namaitucu! selapay nu saljingaitjen a keman ta cinavu ta ’avay ta djinukul, semapaisuanga veneli a pakasangas. ayata maumaljanga a tja sikudakudan, mekedrianga ta kini’inuman. kimasupuanga a pasusususu ta semicuayan a sikudan. tja liavanga a malap tua penairangan a situcuan a sikudakudan.
kasingidan izua za sipaljizaljizav a iga na yenmintai, tua izua za i ’inaljan a gakku tu pazuruzurung ta(tulu nia vuvu a ’emuma) aya za patarevan. azua vavuluvulungan a vuvu a matjaljaljak nua kakedrian, ciuren a marekasinsi kata situ, sa tjeljezua ta sinan ’a’umain na gakku a patulu, sa kicual a pavavala tua kemada(temugut) nuaza situ. anema (temugut) nuaya, azua manepuva’uan a saliman aya. napenakaleva aravac aicua namaitucu a kakituluan. akuazua nuayaitjen?
nu kinemenemitjen, aza ta levan maruanga nuitua zemezemezem matuki tjen a kemuda sa izua tjeljal a tja ki’eljingan. pai matu tjeljal anga a uri pase’eljig patjeljal tua tja kipakim tua na maulavanga a ca’uan nua sicuyan atjasiaya.
azua kakedrian namasi turivecan, izua kaukav tjatjukun guacuy pangul vukavuka, namatjatuitaita ta djinadjas a turivecan. na tjemalupun mayanga cingelav tazua, savid a nakemasivarung a kitulu tua kemuda a temugut. pacuni a kemasi venu’esi ta vusam a patagilj, sa kali a zempulj ta ’ipu a pacacikel a kemakesir aya. namapangapangalj namarasurasudj a sikipusengesengan! izua uta a penangupangul ta sinan vekvek, tu seman tide’ tua ta’uma’uma’an. mavan a makeljang tu niaimaima a ’a’umain.
aicu a kadjunangan nasepacaing tua tja sikudakudan, mavanu tja kakilaingan tua kaljakemudan tua sipalisian a kemasicuay. sa kaizuanga aicu a gakku, penatagilj a malap tua ca’uan na tjavuvu, sa patului a tjakakedrian. tjara tjaparaljuvan a matjaljaljak a ta’alja’aljan. izua za takalan a kay nua puvaruvarung “kana pinakazuanan tjara izua sakamaya djekap” aya. pai ulja nakemeljanganga itjen, tua paulan tua paljivak nia vuvu taicua na cemuvu’ i kadjunangan a ’inuman a lamianga.
目前的部落正在採芋頭,已看不到往日農忙的榮景,一切的生活方式改變了,這些農產品也在日漸式微的現象了!想起來真的有些感嘆呢!!
前幾天,看到原住民電視台播放原鄉部落的小學,積極推展田園教學。部落的耆老與家長們領著全校總動員,小朋友帶著工具,鋤頭、鐮刀、槌子、掘棒,每人一個工具,在太陽下戴著帽子學習如何種小米,從撒小米種子、挖地回填泥土等,還拿著鐵鎚用力敲槌地界隔間每塊地,用來區隔不同班的的耕地。看到他們認真的模樣,那個畫面真令人激賞不已!
土地與自然這些相關的觀念,藉著學校安排這樣的田園教學活動,感覺看到了些曙光,要照耀我們即將失傳的田園智慧,除了給予學校肯定外,我們家長與部落更要支持。
以前的先輩開墾荒地完全使用人力幹活或輪工,沒有他們流汗付出,哪有我們現在好的生活呢!有一句話說:凡走過的必留下痕跡。在這樣的學習中讓學生知道了族人耕作的文化與前人的辛苦!