tamahlaʉa cucu’u, umahlikua cucumacu Taivangʉ, pi ucani hliatʉhlʉnga, pi hliasasangara mavacangʉ vahlici, pi hlicaliva cucu’u mavaʉangʉ tihla’ahlʉ nua macahlia maluliri tumahlisusulu, ma kaupaupangʉ siangusipina, matumuhlu mʉmʉa hlialilalʉva taiara cucumacuna.
cucumacu Taivangʉ aucaucani tahla pipakaritʉkʉhla, ausi cukahlangʉ tahlna tapaʉna, ahlahlama anʉ kaupaupangʉna, nua takuatʉtʉra miararumana, rianʉ kupaiahlʉ, mataingalʉ ahlahlamani, tumitimahlasikia ahlama kilalialina, rianʉa tahlana pisikilalialia miararuma, kani’i sikilalialina rianʉ hlipatailia ahlama, apumia cucutahlana, kani’i sikilalialina tuahlʉ patacacurunu siacalaia miararuma, marimasahli aatʉ umarumia kani’i arupakisuahlai, kumita cucu’u kani’i, marapihli ta’iara tapivalʉ, marapihlicua muricucuna, aramamasaihlacu miungucu sikilaliali, ku mʉmʉa tuahlʉ puaili tarucucuvungu cucusalia, pakituru sitakuamia cucumacu siacalaiana, maramakitʉrʉricua sitarisiaisana.
cucumacu ma Taivangʉna, mataingalʉ hlimualualu tahlana maruTaivangʉna, ramahlaʉ mʉcʉkʉhlʉa pakisia’a, puutu, hlakʉsaiana, hla usumanʉ tahlana puaruma cumalihli, kani’inani, matumuhlua hlipatingahlangahla sihuna hulicʉ, apusiri taparana maiatuhluhlu siaravacangʉ cucumacu, hlakucu mʉmʉa, aruakari takuliacʉ hla sipuakasʉkasʉna pingahla hlakana’ana, hla umaru acahlita kani’i, cucumacu sipiamiana, kani’i mʉmʉa ia apiavacavacangʉa piaʉlʉsʉ, tʉkʉhlʉ tahlanana nua cucumacuna marimasahlia atʉna.
kuucani mavacangʉa hlʉngasʉ cucumacuna, pi pakaritʉkʉhla mairahlu vunguka, cucumacu maci umahlikua sasaruana mi ia, ma ahliakua pakiauana kuparaiahlʉa sipuamia taku’i’iarʉ, hlitakacicihli tumangurana aucaucani tahlana, kuparaiahlʉa hlicaliva hla hliangahlahlana, nua hlitakumia hliaracahlia piatakatakacicihli tahlana, miararuma sipualisʉhla siangusipi kumita mavacangʉ pahlivinga vunguka, tuahlʉ mʉmʉa marupangʉhlʉvʉ tʉkʉ, mataingalicu taramahlʉngʉ mavacangʉ vunguka cucumacu Taivangʉna.
原住民族各有特色,例如:圖騰、日常生活習慣以及部落制度等,最令人耳熟能詳的莫過於傳統祭典。過去,族群之間常有摩擦,後來政府注重原住民事務,制定許多法律、成立相關機構來維護權利,同時使用「原住民」一詞來稱呼,這也使不同族群間能更和睦相處。
原住民因不同的歷史脈絡與族群發展經驗,對於土地、對於信仰與自然萬物有各自的價值觀與相處之道。在欣賞原住民族美麗的物質文化之餘,也可以學習原住民族的生命觀、信仰觀。