no kakowa pa do icicirawat no tao do Pongso am, teymakdeng o pipeypangayan no mamaen, no malimot a makawakawalam o tao am, manmama sira, no nimateyka a koman am manmama a, ano marekmeh o kakawan am, manmama ta ipazidangdang so kataotao. 

matarek a pipeypangayan no mamaen am, a no mian so mivazay a tao do kamimilian am, todaepi sira miraraod a mangonongononong, a nomaliliw da o ka kaha da am, tomangmed sira so mamaen, ta iyokay da so kataotao da. ano lomwas o mehakay do wawa no maep, a kabo no mamong da am, ano makaha sira am, manmama sira do tatala, no to sira manmama am, mowyat sira mamakong do wawa.

o ipivaliw no avowa mamaen am, pangayan so mabcik, ta no ji pangai so mabcik o mamaen am, ji mivazaw, maraet o kamaman na, no mangasek so mabcik am, ji sira pasngena o kakanakan, ji sira pasngena o mamavakes, ta macizavoz sira o ji asta so moing , ori o ji mapasngengi sira ori. o sirisiri no pangatesas so konokono an, pipatorekan so sinasa, ori am ipamozwaw so ji asta so moing a kozkozsing. no teyka rana mangasek a apen rana do vahay am, ji to dangan, a ji to dangay do kowran, ta mangay pa do taw, a maneysavat pa, no ji maneysavat am, mangay mangayo pa do kakaasan, no moli rana am, pakapiaen o kataotao a arisen, ka banba na do kataotao no ineynaw no niasek a mabcik ya.

no tongiyan so kadwan a macyami do kataotao so mabcik a mamaen da am, ji sira pa mantan o akmasang, ano kadadayan na rana do araraw am, ipanta rana sira ori. o koman so aspa da tomalakanen a mavakes am, ji manta sira ori, ta ikatavang na no vayo a mabcik. o mangdes a mavakes am, ji sira mantan an, ano kadadayan na so vehavehan rana am, no nimian rana do vahay o mavakes am, ori rana o pantan nira no ikakza da.

o tao no kakowa pa am, ji da ngaapa do kasolian o mamaen da ya, ji sira manmama do kasolian, ta o mabcik am, akmey meycik kowa nam do yaamizngan sia, ta meycik o oraora no tao ya, ori o ji ngaapi sia do kasolian so mamaen ya, ta makaziziked so akawen o mabcik ya.

siciakowa rana ya am, yabo rana o akmasang a da aapan sia no tao do Pongso,yaro rana o ya manmama do tokatokad no orowra, da rana to ngaapa do kowran o mamaen da, ori o na ipikaraeraet no asiasi no soli siciakowa ya.

檳榔對雅美族有很重要的文化意涵，檳榔是客人來訪的待客之物。

村落裡有人舉行房屋落成或大型慶典時，男人會從傍晚吟唱古調一直到凌晨，吃檳榔提神。男人晚上出海捕魚，疲倦時也會吃檳榔。

製作貝灰時，閒雜人等不得靠近現場，因惡靈會到現場干擾。燒五爪貝灰的周圍要插上十字形的蘆葦葉，驅趕看不見的惡靈。結束後，不能立刻吃東西，也不可以到芋頭田工作。最好先去找螃蟹或砍木柴。若時間允許，回家前一定要把身體洗乾淨，讓殘留在身上的味道消失。

若族人想要貝灰，等一陣子之後再給，孕婦和助產士不可給，等生完孩子，若有需要才可以給，這是傳統禁忌。

早期族人不會把檳榔帶到芋頭田裡，因為mabcik（貝灰）與meycik（爛掉）諧音，會導致芋頭爛掉。近年，大家都不再重視傳統禁忌，很可惜。