113 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【汶水泰雅語】 高中學生組 編號 1 號
yaki mu Iwan Kaynu’(Patas ru Gaga’)

paqusan mu yaki mu Iwan Kanu’ mha, pintasan su’ su kanuwan? paturingan niya’ ku ulaqy tikay mha’, mararaya’ ni hiya’. sipinqaba’ mu su magalpu su masiyaw su tilulin su kaal, tumatuk su tunux mha’ yani subalay. pqusan mu yaki mha, suwa ka asiki patasan? maha yaki mha, ini i patasi ku ulaqy na kanayril ga sibay su sayhu. patasan ku ulaqi na kanayril ga balaiq subalay i talan. sku kal i yany ga, ini i bita’y su ini kakuxal. sika’isu nha su papabitay ga, sar’un nha na wahi na ziluk quga tana ku wariyun nha. bahlan quga sima’mu nha qu qaba’ kinku kukuy. patasan kun nha ga, mha yaya’ mu mha, ulaqy na Tumuk ga asiky kumulawkah i sumru su kinna’muxal, naky magabatunux ku pinatas su. patasan nha i kuwin ga, ini kuwin sar’i na tana quga wahi na ziluk, ini nha sar’i su qaba quga kukuy. matas ga utux i qutux su ri’ax, muxal ru ini baqi sumru subalay, balaiq gi kiya ku kakanairil ka sumkalawkah iquwin. kiya ku qutux ka kanairil i qalang niyam, ini niya baqy sumru ku kakuxal na matas ru, magiyay ini patasy. papagyarun qalang ru aruwa sibay su sayhu.

mha yaki Iwan, tiku ma’usa i papatas ga, asiky musa pahgup han. aqih ku pihgup ga, asiky musa pahgup, naky alun ku aqih niya’.

maha’ yaki Iwan mha’, patasan naku papatas ga patasan niya na ikhy na baliq ku raqinas han. tutingun niya na istin ka kahuy ku tibalung ka raum sku raqinas. kwarun niya’ na bilaq ku ramuux, sawman niya na iloh na hairing ku binta’an. ma’imaw ku ramux kinku iloh laga, blaiq ku patas naku pitasan. tiku pintasan ga, kii’ qutux su bwatin i malahan sku inxalan na pinatas laga, blaiq laku pinnatas. tiku pintasan ga, ini nahmut i maniq su nananiqun, ini qaniq su kiya ramu ku naniqun, ini kital su qariwan, ini kital su qusiya’. tiku minatas i yaki’ Iwan, ralu niya ga Yayut Tiwas, minkahul Sinbahan, yaya’ ni Buksy Tasy. payux ku aruwa patasan ni Yayut Tiwas, na’arin i Mabatu’an ru Luliyun Paynux. iqaat mikahul runy i Yayut Tiwas, ihiya ga mikahul Sincuk.

tiku pintasan ga payux ku biru niya’, tku minkahul i Sincuk ru Giran ga, gilahang ru qanarux, tiku minkahul i Taruku ga, kyaku imagal ku liyang niya, kyaku asiga yuzika, inipaska ku qalang ga ini paska ku biru na pinatas.

maha’ yaki mu Iwan Kinu’, tiku uulaqy kinbahan ga, asy ki ini ungyi’ ku Gaga’ na nanabakis su sunga’.

113 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【汶水泰雅語】 高中學生組 編號 1 號
我的外婆Iwan Kaynu’(紋面與禁忌)

我問yaki Iwan何時紋面?她說比曾孫女的年紀大一點,約十多歲。我問yaki Iwan為什麼要紋面?yaki Iwan說沒有紋面的女孩要嫁給外族人。紋臉的女孩很漂亮。那時沒有麻醉藥,紋面時為防扭動,會用ziluktana掐脖子,綑綁或壓制四肢。我紋面時,母親說頭目的兒女要堅強。於是我沒有被tanaziluk伺候與壓制。紋面需要一天,痛苦難熬。部落一位婦女,在紋面時掙脫,後來就嫁給漢人。

紋面要先向巫醫問卜,若是惡兆就必須拔除,始能紋面。 

紋面師先用細枝在臉上畫圖,再用短木棍輕敲排針刺臉,用薄竹片刮除血,在傷口抹上松墨,松墨與血染成臉上美麗的深藍圖騰。紋面後靜養一個多月始能痊癒,期間不可隨意飲食,不吃有血的食物,不可照鏡子與水。

紋面的形式很多,從新竹到宜蘭的Squliq,額紋粗又長。太魯閣族的額紋還有五條,甚至有十字形。不同族群有不同的紋面形式。

Iwan Kaynu’說,好的紋面確實漂亮,到老仍然是美麗。後代子孫,不要忘記祖先留下的紋面。

文章資訊
文章年度
113
文章編號
1
文章組別
高中
文章語別
汶水泰雅語
族語標題
yaki mu Iwan Kaynu’(Patas ru Gaga’)
漢語標題
我的外婆Iwan Kaynu’(紋面與禁忌)
文章作者
劉仁祥
漢語摘要