108 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【都達賽德克語 (原稱:都達語)】 高中學生組 編號 8 號
tndxral sediq Toda drudan cbiyaw

Nniq sediq Tlu ini thdil Taywan hini ciida, llabang bay dxral brngux mi lmiqu Taywan nii u, Saan mlatac rmiwaw, tmcamac, qmpah mi nniqn tndxral dsediq mi sediq Khabu kana, pyuwi pnatas patas cuxal u, mi snru tmcamac rdrudan cbiyaw, tndxral ta ita sediq Toda u, pneyyah ta ddwiyaq Bunuhung “ Rmdax tasil ” mquri daya dhuq yayung dwiyaq tqilung kngkingal yayung baraw cbiq qsiya, sunchaya ddwiyaq Bunuhun, kiya ka niqan kingal beyhing bay tasil, baraw na mhru kingal qhuni, sediq Toda u sunchaya “ Rmdax tasil ”, seediq Tgdaya mi seejiq Truku u sunchaya “ Pusu qhuni ”, sediq ita Toda na tndxral rdrudan cbiyaw u, wa mniq hnran hidaw tubaraw, kiya ka dxral ddwiyaq hiya u msququy bay, beyhing bay ka qqhuni, bungan na ka hidaw, lxan bay mrulung uri, lmiqu hiya u so hari mkuung, nasi su ini mkla ddaun ka tmcamac daw, lxan bay mrdang lmiqu ruwan.

Kndadax ddwiyaq Bunuhung hnran hidaw, beytaq pusu dwiyaq rqda mi dwiyaq rqda hunac, hini pa tndxral rdrudan ita Toda kana, kiya ka hangan na sediq u sunchaya rhruhaw, radax, claq mi bukuy…dnii, duma u wa mniq baraw yayung Taruwan uri, hangan sediq u sunchaya rhngaw, mkman, pnaqidnii, Saya daw, sediq alang Toda mi Seejiq alang Buwarung msuupu musa posa durang wasil mi mcbu ccamac.

Babaw na qnlhngan Tlu ka Taywan nii daw, Smalu “ waya qmlahang dxral qmpah sediq ”, sbuway na sediq saan dha qmpah, mi saan smuung ayus mi ppnatas hangan, bqanan na sediq niqan biyax ddiyun mi ngalan hbangan, kiya u ini na sruwayi ppriyuxbbriyun mi pqbaruxPdaun ka waya nii daw, dxral ta ita Toda nii u wana bay dxral Bangu, Qmuhar, Pingcing…dnii, kiya ka wada thdil alang Snuwil ka sediq Toda, nusa dha smuung ayus mi ppnatas u dxral snuwil, paran…dnii, kiya duma ini sai smuung ka dxral u wada yusan klwaan kana da.

Ita sediq Toda u, lnglungan na dxral u pyuwi ndaan waya, nyusan dxral nii pa klaan na ida nkiya phyuwan ddwiyaq mi rpuq dxral, uka ayus pnskraya u kiya ka phmaan dha qhuni ni ptapa hwacan na btunux, tndxral Toda rdrudan cbiyaw u ana nanaq wada yusan klwaan, kiya u dxral na ddwiyaq beyhing mi yayung qsiya, qhuni lmiqu nii u ida ka niqan utux sediq Toda ta rdrudan mqlahang pkdakar hiya.

108 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【都達賽德克語 (原稱:都達語)】 高中學生組 編號 8 號
都達的傳統領域

根據文獻及耆老的傳述,都達人的傳統領域為白石山區,其中一座白石巨岩稱為「亮石」,德固達雅及德路固人稱為「樹根」,都達族人的傳統狩獵領域在白石巨岩的東北方,地勢起伏,樹木叢生,易起霧,獵人如不熟悉地形,容易迷失在叢林內。從白石山的東方到能高山主峯、南峰都是都達族人的傳統獵場,領域為rhruhawradaxclaq;在塔羅灣溪的上游為rhngawmkmanpnaqiToda部落或鄰近Buwarung部落共同設放陷阱或打獵的地方。

「原住民保留地管理辦法」為保障原住民生計及推行原住民行政之用,辦理土地測量登記,賦予原住民有土地使用收益的權利,但不得私自交換、買賣與典押。土地經測量登記的段別為松崗、幼獅、平靜段,而移居Snuwil部落的測量登記的段別為春陽、霧社段等。

都達族人對土地的觀念都很遵循文化規範,分界線以自然地形之稜線地或凹地為主,都達人的傳統領域多已劃為國有,但其領域內的高山溪谷、叢林樹木,仍然由都達族人的祖靈相守護。

文章資訊
文章年度
108
文章編號
8
文章組別
高中
文章語別
都達賽德克語 (原稱:都達語)
族語標題
tndxral sediq Toda drudan cbiyaw
漢語標題
都達的傳統領域
文章作者
洪良全
漢語摘要