朗聲四起

sa’aring rali’ nanu micuw, wal! wal yumunaw ka kakelan lu kinuxan na ci’uli’ la. lanlamu ka sinbale’ na ci’uli’ micuw. ana amol na babingun, sasalahgan, nani’un, tatupangan, ini’ su’iy matox na roṟi’ kora’ ka sinbale’ hani. ho’ ga, kora’ sinbale’ na ci’uli’ hani ga, humiri’ ci raxal nel ta’ kelan hani ruma’, yona ka “ raṟulu’ ”. nabkis rali’, ana’ yona inu’ kintuhya’ ka tu’uy hahalan naha’, ana mapanga’ ci aṟusuw na angaya’, maskakiy na papak naha’ tehuk moṟow.

papaskakiy na nabkis rali’, kinawit na hi’ naha’ ga, aṟat patehuk ka ule’ micuw! mumaṟah uṟi ga, aba’ naha’ ka patabul ci raxal papamuhen naha ci nani’un. ini’ kabuse, mama’ rumanga’ ci wanux rarapa’ lu wanux tanah, wanux kalux ka ci’uli’ la. sa’aring ci kaca, moka wanux rarapa’ hiya’ ga rasun naha sunbaba’ tumabul mumaṟah, lu sisable’ naha ci kima’ humuluy ci kinloh pinmuhi’ naha. aṟat ga papangan ci kahuni’ papanaxu naha moṟow. “ kima’ ” kani ka giyona ṟaṟulu’ na ci’uli’ rali’.

sinbale’ na alting ka sun “ kima’ ” hani. asiluw ci unruṟux. kani kora’ ka parangelan mapanga’ ci anamol na ci’uli’ rali’. sasan maṟbuna’, maras ci wanux lu kima ka ci’uli’. puson kima’ ka aṟusuw na papangan, mama’ tupanga’ kima’ kora’ ka ulule’ lu nannabkis.

arat sun ramas ka tu’uy rali’ uri. ma’iṟi’ ci yuyuk lu mau’uṟati’. unolax hang ga, mascalak ci tasṟuti’ wahan. tin_git mukurakes! tin_git puhuraw ka tu’uy! ana masinhayuw inohan ka kima’, ana ini’ sababale’ tupanga’ kima’, kaca tikiy ka giyona ṟaṟulu’ na ci’uli’ rali’. abas pakalahbuw papahnguw ci papak papaskakiy inohan. ho’ ga, milang ka wanux hang ga, abs nak mahnguw tikiy cacka’ na tu’uy hang. ci’uli’ pahuluy ci wanux ga, as ka ba’ pastu’uy ci wanux uṟi. ya ka ugil na wanux kora’ ka pahuluy ci kima hani. bukuy ni’ haṟi luṟi ga, kelan ka sun “ riyaka’ ” babinarun la. umabas manamis ka riyaka’ laha ci kima’ la. bale’ sa’ing la taturuy ni, lahbuw huluyu na wanux. ini’ pintana’ ci kima’ tupangan uṟi. minaring mapanga’ ci angaya’ ga, payux la insa’ ni.

kunloh ci tibula’, atiy, turakis, pagiy ka ci’uli’ ga mama’ mapanga’ na “ riyaka’ ” taxan moh tu’uy. ci’uli’ ungat la riyaka’ ga, umixul tikiy musa’ kuncik ci’ulen. taxan masise’ maskakiy tu’uy maras ci kinloh naha’ ka nannabkis alang, yona patas pinatas ramas caṟung taxan! yonani’ ka kinnuxan na nabkis rali’.

從古至今，變化日新月異，人的需求和創造力，也給大家莫大的便利，但是這個便利也有破壞環境的壞處。

從前的老人家，不管路途多麼遙遠，永遠靠一雙腿到達目的地，若再加上揹負重物，也是這樣一步步走回家中。那種疲累不是現在的孩子可以體會得到的。後來引進牛隻，利用牛隻背上軛，拖著板車幫忙拖運農產品，人也可以坐在拖板車上被牛拖著走，負責發號司令的人一定要好好掌控牛隻，不可以讓牠隨意奔跑。 

因為板車必須靠牛的力量去拉，上坡時，牛也會有上氣不接下氣的時候，偶爾發發牛脾氣拗著不走，後來，部落裡出現裝有兩輪子鐵製的牛車，載貨量更大，有了輪子，牛隻拉起來自然輕鬆許多。每次看見夕陽餘暉下，老人家載著滿滿的莊稼，走在回家的路上，滿足的笑容跟牛隻的輕盈腳步就是最美的圖畫。

摩托車、搬運車，自用車的出現取代了牛、牛車、拖板車的便利性，甚至將它們遺落在回憶裡。