Itiya kalitengan ho, lalid sa ma’urad tu pina a fulad, safana’ sa macedas, manawnaw ku pala, tuya mamapades ku finacadan haw i, telien nuya sifongohay a wina kuya lima ko mihecan a fafahiyan a wawa atu tulu ko mihecan a fa’inayan a wawa i tuedaway a dudang, itiya tu misafilufilu kuya wina a misefet tu kalokakaenen i wili nu tatelecan nuya fafahiyan a wawa.
Anu pinaay tu ku romi’ad tu ka’alol nuya tatusaay i? maemin tu kuya mihawikidan a kakaenen. Awaawa ku pikiliman tu kakaenen, alamikutukutu tu tuya i fukesay a kutu a mikaen, ikol tu i, seka’ satu tu cahiw.
Anu pinaay tu a romi’ad ku futi i? Tuya papacem, nengneng han kuya nakalican a dudang, mapacidal i tukutukusan, miripa’ tu sera tatusa, misaneneng tu taliyok, misatapang tu a misakimokimol tu saka’oripan, sahitira satu a mikiloma’ tuni faelohay a pala.
Pakini i kakaenen nangra i; mitudong tuya nanu mimingan a manengnengay tuya pidateng tu kakaenen nu malitengay a taneng. I pikiloma’ tu i; mikio’ol ku futi anu makapah ku romi’ad, mikilim tu pikiadingan a pahanhan anu ma’orad. U kasiriko’ tu i; tanu kakahaday a papah anca tulak nu kilang ku sapidiheko. Lumahamahad tu i, mafana’ tu cangra tanu fongoh a misanga’ tu saka’orip a sakadademak tu sakakapah nu ’orip a tataduen. Ca ka halafin, manengneng nagra ku adihayay a lengaw nu lamlo i taliyok nuya ngala’ nu piciw nuya nakalican nangra a dudang, u malesakay nu mitifekay tu lamlo a salawinawina a osaw, maatemay i ngala’ no dodang. masahaenay, tadalimlaen cangra, samada han a mipaluma, mansa,malatadamaanay a kakaenen ku lamlo i ’Amis. ’Ikul tu pina a mihecaan, malakapah tu cangra, mafana’ tu u cangra aca tatusa ku itiniay tuni pala, mahalateng kuya kapatay nu finacadan a nawnaw, pakini i ’ikul a laylay nu finacadan a misaharaterateng i, malalamod i tini tuni cuwa kunu kawas a mihaian a lamod, palenak tu ’ikol nu finacadan.
Kiloma’an mica’edung ko finawlan to alufu. O sapikining tona wina ato sakacipinang to tiring no niyah kona alufu. I sa’ikolay a dadaya to kiloma’an, palapapisingen ku kapah atu fulafulayan i sa’ikol nu kilumaan a dadaay, i ka’ayaw nu finawlan a mikilim tu hatihi, tanu alufu ku sahapinang, ikuitu “ 情人袋 ” han tu nu kuwaping a pangangan tu alufu.
遠古時代,突然下起數月大雨,洪水淹沒大地,將滅族的最後一刻,一位母親把姐弟倆放在一個長形木臼上。母親把食物綁在女兒左腰,姐弟倆隨水飄流不知多少時日,食物吃盡而餓昏。
兩人清醒後發現木臼擱淺在山頭,兩人登上陸地謀生。秉持著採集野生食物的知識果腹;好天氣時露天而宿,雨天找自然屏障;用寛形葉片或樹皮保暖。他們也學會製作簡易工具。不久,在原乘坐的木臼裂縫的周邊長滿小米的幼芽,他們取來播種。因此,小米成為阿美族重要的主食之一。為了繁衍後代,兩人結為夫妻。
阿美族人在盛典時,佩帶alufu(情人袋)。現今阿美族人製作alufu,是為了紀念這位母親,同時也表徵自己是阿美族後代。豐年祭最後一天為未婚男女的情人之夜,在眾人面前公開擇偶,alufu為定情之物。