uiangata tu nu i pairairang itjen aicu a tja kai a pinaiwanan neka nu pacugan. kemasi kakedrian, nu kitulutulu itjen i gakku, a nia singesi cemiukukuan sakamaya temulu tjanuitjen; nu i unduziu itjen namaya uta cemiukukuan itjen a mareqaqivuqivu kata nia salasaladj; izua uta nu siking itjen tua inamilikan. kumalji ta i ta qiljengalan nua i gakku katua qarauqavan nua siubaubay kata caljegeljegeng a i kuba katua i vavaw ta gungekang a qivuivu a mazazepezepezep maljavaljavar, neka nu macaqu pucug tua pinaiwanan a kai.
qau nu macaqu itjen ta nua qaliqali a kai, uri paisuanga kilaingan mana uri mapacun makaalap ta tja kinitjaulan i gakku; mana ini itjen a uri riqiljen a sipacunan tjanuitjen. pai aicu a pinaiwanan kata cemiukukuan kata inamilikan mavan a nia kacaquin sicukaukau a kai tucu. ljakua a pinaiwanan a kai namaya ta nekanga nu pacugan. aki uri namatazua ayau?
djemaljun a qadaw, ljaizuanga a tja cavilj patjezuanga tja semabuy, nu matazuazua mana uri sepakinemeneman itjen tu “tima aken?” katua “inu a ku kapaz?” nu pasalikuz itjen a pacun ta tja qinaljan ta tja kinacemekeljan ta tja pinakazuanan, qau nu pacun itjen tjanuitjen a kisumadju nekanga nu tja kapaz, napenatjeljip aravac. nu vilivililjananga aminanga tja kicepeliw a pasaumaq temagilj a kiljaluay ta tja pinakazuanan. qau mana tja sikeljangan ta tja kai a pinaiwanan amin nu makadjumak tu inu a uri tja djalan.
nu i tjumaq itjen nu ita tja qinaljan nu lemangeda itjen tua ljingaw nua kasiw asaw ljingaw nua i veljeluan a zaljum zaing nua tjikililj, mapacun a qerepus/qurepus i kalevelevan kata aicu a sinitjengetjeng na tja sevalitan. aminanga tjemaucikel a nia vuvu mana uri maljaluay mapucug izua patarevan. nu macaqu itjen a lemangeda pucug itjen ta kai a pinaiwanan mana uri macaqu itjen a gemaugaw ta milingan ni vuvu. nu naljemaluay itjen ta tja sevalitan a mareka tia vuvu katua tja matjaljaljak a siniqaqivu a kai, mana uri ljemaluay itjen ta tja kadjunangan, maljaluay a na tja tjaisangasangas a tia vuvu a pinakazuanan, uri macusu tu kemasinu itjen a tja sinasavan. sa maljaluay ki tima itjen.
nakuya nu ini itjen a masalu nu cukaukau itjen ta kai nua qaliqali, a siking a kipaisu uri tja madjulu. ljakua amin a macaqu itjen ljemaluay itjen ta tja kai a pinaiwanan, mana uri kisanazua itjen, “tiaken, kacalisian aken.”
在平地,排灣語是沒用的語言。在學校總是用中文和同學聊天,考試的時候,甚至會考英文。
不管是在教室裡、市場中、工廠裡,或在漁船上,終究沒有人懂排灣語。打從我們讀書、考試,一直到賺錢,我們都沒有機會使用排灣語。
我們學會了別人的語言,能夠用以賺錢、考取文憑,也不被人輕看。因此,排灣語顯得沒用,然而,真是這樣嗎?
有一天,我們年紀長了,賺夠了錢,也許才會開始思考自己的根源,發現失根,人生了無意義,最後只能回到家鄉重新認識自己。
然後,我們會發現排灣語就是那條通往答案的道路。在家鄉一切的一切,關於土地和歷史,只有我們懂排灣語時,通過VUVU們的傳說來敘述,能彰顯其意義。
無可否認,懂得別人的語言,是考試、賺錢捷徑之一。然而只有懂得排灣語,我們才能驕傲自信地說:「我是排灣族。」