ya aro o iweywawalam do karawan a ya mapangyangyalak, am no apen do neymakdeng na ngaran no kataotao am, ala abo akman so tao do pongso a ya mabliblis so ngaran a da ipizokab no tao do tatasa ka mahataw.
yamen rana tao do pongso am, no matazak a tao o anak a ji pa ningaranan am, malovot o itawag jira si Kekey, no kabnekan da anak am o niapoan am ipanci a sinan Kekey a ka no siaman Kekey, toda angay no saboin o toktok no anak rana a ipingaran so ngoyod a ngaran. o iweywawalam no tao do ngaran am, mamimin o tao a mikadoa so ngaran.
o manmanma ngaran am ningaran do anak no kasaboy so toktok da, so ikakdeng no araraw no manngaran so anak, ta ipanlanlag o anak a toyotoyonen so alag do karawan.
o ikadoa no ngaran am, ipanci a “saing, ikasaing, saing no ngaran.” o saing no ngaran no kabnekan am, pacingaranan no niapoan a saing no ngaran. si wari a mehakay am ikanem na vehan a tomoratod rana am, saingan da ama o ngaran na ka zaka da jia no nitotoy a mazaponay a ka no nizpi.
akman so sang si wari a mavakes so kalialikey am, saingan da ama o ngaran na, pitarekan na am teyka nizakan da no olo si wari am, tahedan ni ina no niovid na do kawakan na. ori rana am itovil do mipalikodkod a kanakan ka mavakes da. o tahed no mavakes am, to macilolo do ipamno da a alialitan no macivehvahes do kawakan a ovid, toda angay ori do ikararakeh no mavakes a iyaked da so kekjit da ang.
o iyan no saing no ngaran ya am, no mian do zipos nojia keylian so miangay so ngaran a ka nimawakwak no kadwan am, pangzan da o ngaran no abo so komiring rana ori. a no lavaten o ngaran no maviay pa tao am, ipanci o saing no ngaran na, ori rana am panadnadan so iciatatao. no mawalawalam o tao a ka ji makatenngan do saing no ngaran no lavaten da tao rivam, apia tomancian o mina ngaran na no ka ji na ablisan pa so ngaran ang.
ya aro o tao do pongso a ya nimatazak a tao do kalaodan na, am no da ngaranan o anak da no ngaran no tao a saboin so toktok am, da pa manaken ya da kapakarala a manlanlag no anak da. ya teyapia akman so sang a ji ngawawan, no panlanlagan no alag no anak, o nitaid no ineynapo ta apia adan a iweywawalam no tao do pongso ya am, ori o manakem pa amoamoonen.
世界文化多奇妙,但若以最重要的名字文化,達悟族族名,令人稱奇。
蘭嶼達悟族是親從子名制,當孩子出生還沒取族名時,一律稱呼si kekey,孩子若是長子女,父母就叫sinan Kekey和siaman Kekey,直到舉行命名儀式後改稱真正的族名。
達悟族的傳統命名文化裡,每個族人都有兩個名字。正名是透過頭頂的點水禮命名取的,是讓孩子接受父母特別祝福的儀式所賜名,因此命名的日子很受重視。
第二個傳統族名稱「名字的備名」,長子女的備名也是父母的備名。弟弟出生六個月後,父母給他戴琉璃項鍊、取備名。
妹妹在相同的年紀,父母給她取備名,相異處是妹妹戴的項鍊是瑪瑙珠,媽媽用細繩繫在妹妹的腰上。小孩背後看有腰環的就是女生,腰環是用來繫裙子,因此會隨著女生直到年老不斷更換。
取備名的意義是,若正名與親友或村裡過世的至親同名,就以備名取代正名,以尊重他人的感受。
值得肯定的是,許多族人的孩子在台灣出生,但父母會記得將孩子抱回蘭嶼取族名,將優良文化傳承。