I ayaway a nipatireng tu luma’ nu Pangcah, paini i nikavulaw nu gasaw a masasiruma, mitadu ku tamdaw tu nu itilaay a nika’ira a patireng tu lumaluma’an. Nika, yu patireng tu luma’, mitadu ku tamdaw tu araway atu vangas a kilangan, kureced temenged kiyami a salilien atu savalangen. U eli’ ku sapavadahung sapacaveng temenged saepi’ i laludan, diheku aca i kasienawan kiyami.
Madimel ku matu’asay nu Pangcah a paluma tu eli’ i umah, mivahvah tu rarapa a caay papingata tu nipalumaan. Lihalaw anu ngucngucen ku nipalumaan a eli’. Alamaanan, kay haw mavulaw a taraen i rumaan a pala, caay kaadihay ku langaw nu eli’ itila, u hinaliti’ ku sapatarud tu eli’ imatiya. Kanahatu, caay ka u tadamaanay a nipatireng tu luma’, nika, mangaruday haw tu sapatireng tu luma’ a kilang, melaw han caay kasalecalecad ku kilang nu salili atu valang kiyami. Sisa, sadakadakay satu ku vavainay a mikilim tu kureceday a kilang, vulu’ atu eli’ a misaluma’. Iri masakilemel a misimsim a maanen a misakapah a patireng tu macidekay atu dihekuay a luma’ i kasienawan, saepi’ay i laludan, u caayay aca kamulesa’ a luma’an.
U nipatireng nu Pangcah caay kanca ira ku tapang nu luma’, parud, alili. U tadaluma’ masasedaw ku parena’an nu luma’, pasa’amis atu pasatimul ku nipatireng tu alili, pasawali ku panan a misuayaw tu cidal. Pasawalien atu pasatipenen ku nipiciray nu vadahung. U awul ku sapavalang, maherek a miluec, patahepu han tu eli’ a miluec ku vadahung.
Yu patireng a misaluma’, u vavainay ku dademakay, mitadihang ku misaluma’ay tu cavay nu heni. U vavahi hantu, u nipisiremut a misadimel tu caayay kasasingtev a eli’an. U vavainay i kudul nu vadahung a misilsil a patativava tu eli’ a miluec. Anu maherek ku nivadahungan, salikulay mipusut tu i lalecenganay a eli’ a pasasingtev, kiya salungan a melawen ku nisaluma’an.
隨著氏族遷徙,各地依資源發展出不同建築型態。阿美族常用耐久的楠木、苦楝與冬暖夏涼的茅草為材,屋頂以竹茅混鋪,牆體內層為竹編,外覆茅草。為確保茅草品質,族人曾驅趕牛隻避免啃食,也會以蘆葦替代。建屋時常結合實心木與空心竹,形成防風防水的構造。傳統住屋包含主屋、廚房、倉儲,地基呈長方形,屋脊南北向,屋頂東西斜落,覆以竹竿與茅草。起造時男女分工協力,修剪整齊的茅草讓屋簷美觀大方。