朗聲四起

ita’ ka’ Matu’uwal ga, balaiq ta’ ku’ rawrawq ru’ ragragiyax. ini ta’ mnahmuhmut ’i’ tumalnga’ cu’ qaqasinug uwi. kiya ku’ payux ka’ gaga’ na’ pisaniq ka’ pinsibaq na’ nanabakis ’i’ ita’. san maha’ pisaniq na’ gaga’ na’ qumaluwaap ga, ini cubalay tiquti’ ru’ pti’asi’. aqih ku’ sapiyalun ini ga kiya ku’ manahuqil cku’ tinqalangan ku’ itaal ga ini usa’ ’i’ qumaluwaap. ini usa’ ’i’ cumbu’ cu’ tikay ka’ qasinug ini ga magaga’ ka’ qaqasinug uwi. wawwaw ka’ hani ga yani ku’ siqhut nku’ Matu’uwal kahabaag.

san maha’ pisaniq na’ gaga’ na’ manubuwag cu’ quwaw ga, asiki maki cku’ ri’ax ka’ sasaqasan ini ga kiya’ ku’ rahuwal na’ waw. sumqaqas ’i’ papatawwaw ku’ giqas ka’ kaal. yani cubalay tayhuk la ku’ sumi’atu’ la. mamaliku na’ ’i’ hiya’ ga musa’ ’i’ qumaluwaap. payux ku’ tiniriq ka’ qasinug. kiya ku’ ulaqi’ ka’ marakyas ru’ sumi’wa’ ’i’ makibaq cu’ quwas na’ nanabakis. asiki’ manbabaliq ’i’ malahang cku’ asin ku’ pisaniq na’ gaga’ ka’ hani.

san maha’ pisaniq na’ gaga’ na’ tuminun ga, payux ku’ baqun naha’ ka’ gagagaga’ kahabaag. ini qaniq cu’ qaqahing na’ waylung ru’ kakamil na’ waylung. ma’icug cu’ paka’aqih ku’ tininun naha’.

san maha’ pisaniq na’ gaga’ na’ patasan ga, magalpu cu’ imagal cu’ kaal ru’ magalpu cu’ mamatu’ cu’ kaal la ku’ mamaliku ga, asiki patasan ku’ lihuw ru’ qangi’. magalpu cu’ sapat cu’ kaal ru’ magalpu cu’ imagal cu’ kaal ku’ kakanayril ga, asiki patasan ku’ raqinas naha’. muwani la ga yani capaang na’ itaal nku’ Matu’uwal.

san maha’ pisaniq na’ gaga’ na’ umuhak cu’ gi’nux ga, tayhuk cku’ mamaspat ru’ mamaqisu’ cu’ kaal ku’ mamaliku ru’ kakanayril nku’ Matu’uwal. balaiq pahakun ku’ gi’nux na’ ququlun. quwian na’ siniyug ru’ paskalgan ku’ mawiwi’ ka’ gi’nux. ini naha’ manahmuhmut ’i’ pakati’ ku’ mawiwi’ ka’ gi’nux. asiki nabalayqun ’i’ gumbul cku’ rinamuwag na’ imuwaag. ini patapanga’ ku’ gi’nux na’ ulaqi’ la ga, yani maha’ matubah ’i’ maqiyanux lawwi ku’ Matu’uwal. gini’un ga macka’ cku’ ginsuna’ na’ Itaal. babaw niya’ la ga, pakabalaiq ku’ kinabahan nku’ Matu’uwal.

laxi cubalay ungii’ ku’ kinbalaiq na’ gaga’ ta’ ka’ hani. asiki nababalaiqi ’i’ lumuhing ku’ gaga’ nku’ Matu’uwal. naki ini ungii’ nku’ kinabahan ta’ ku’ pisaniq na’ gaga’ ta’ ka’ hani. muwani ta’ la ga tatalan ru’ papaqasun nku’ Utux na’ nanabakis ka’ aruwa’ la.

汶水人的禁忌包括：狩獵前不能放屁和打噴嚏；前晚做惡夢或部落有人死亡不能打獵；不能獵捕小的或懷孕的獵物。節慶或重大事件才能釀酒；小米豐收後舉行祭儀；當孩子成年且學習古調才能喝酒。

織布不吃雞翅、雞爪。男生十五至十六歲，女孩約到十四至十五歲時就必須紋面。男女到了八、九歲時，門牙或其他牙齒鬆動就必須妥善埋在屋頂，牙齒不重疊…等。