朗聲四起

106 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【丹群布農語】 高中學生組 編號 3 號
Bunun Tu Is’iqumis

Maaq a Bunun a sisdang i ludun daingaz miqumis. Makusia via maquun ludun, makusia sapuz pistaba ki paiqunan, tudipin minhaiza quma unqumaun ita. Mailantangus tu Bunun malkaququma amin, minang i maduq, sumsum, salaaz, nadaz; pisqaltum i samang na’isdanuq ihaan vunun; maqaltum i lamuqu ihaan quma, masuaz i hutan, tai; masuaz mi’ut, bahat, bitaqul, lainsaz. Maaq aingki a namin’uni kakaunun ita.

Maqei isbuanin a maquun, minanag a, kamaniin a quma kakasai’un. Maaq a banananazaa muhaan qanupan qanup. Maszang a qanupa is’unququma tu sinkuzakuza. Aupa dau tu nii a binanau’az siin uvavaz’az pinhamuun, kaupa dau tailupuin tu banananaza qaqanup. Maaq a binanau’az siin uvavaz’az a ilumaq saipuk i lumaq siin quma.

Maaq a imita kakaunun a, sia maduq. Duma a siin i hutan, tai, lamuqu, bahat. Uka’ang dau ka paaz tilas un. Haiphaipin ti Bunun tunlusqu munhaan bukzavan  a, isnavaanin i Lipuun maqaltum auqsa mapinsamang, a sunudun mapunhaan vunun madanuq a, haizin mita tilas kaunun.  

Qabasang a, madaing a quma. Musqa tu nii dau papia ka tastulumaq bunun kuzakuza. Paqpun maqei ihanin qasmavan a, pau’u’upain a bunun kuzakuza; haiza dau ka paluluksasin a tais’aan manahiav munquma. Maqei manahiav a, nitu sia sui a isaiv, sia titi a ispa’adas, sinatumasqing i taimilumaq ta. Maaq dau ka mavala a panahihiav amin. Maqei manahiav a mavala a, ispatazan i babu siin sidi mapakaun, mapindavus ispaquu i mavala ta.   

Saipuk amin ata Bunun sinanaipuk, maszang i tulkuk, vivi, huahua. Siduun aingka ihaan patulkukan, hiaza havazun saipuk. Saipuk amin i babu, sidi siin asu’, ngaung. Siadau babu a pistanun saipuk. Maupa na ikma’aiun aingka isisiza i bunun; maqtu amin ispahuvaiv i quma; maaq i lus’an daingaz a, maqtu mapataz babu isqusil i minihamu tu tais’aan.

Maaq dau ka kakaunun tu sanglav a, haiza a qudu, samaq, maaq a tangavaz a imita bunun taikiqabasanang tu sanglav. Maaq dau ka kukut’aqun a, sia ki lapat, takisu, bunbun, salitung, li’tuk. Paqpun nii dua ka Mailantatangus Bunun pavai’an i kakaunun ihaan ludundaingaz miqumis. 

106 年全國語文競賽臺灣原住民族語言朗讀文章 【丹群布農語】 高中學生組 編號 3 號
布農族的生計

布農族依賴山田燒墾(或稱刀耕火褥)的農業生產,以山田粟作及狩獵為主、山溪採集、及家畜畜養為輔。主要食物來源為小米、玉米、甘藷等。開墾土地由男人負責,女性負責除草、巡視農田等。mapudaqu多半由男人來執行。傳統以換工方式進行,姻親有義務幫工的習俗。

布農族也飼養雞、鴨、鵝等,也有養豬、羊、狗、貓等家畜。採集龍葵、鵝仔菜、野生韭菜煮食、野果、野菌以及鳥類、小蟲可補足肉類不足。

 

文章資訊
文章年度
106
文章編號
3
文章組別
高中
文章語別
丹群布農語
族語標題
Bunun Tu Is’iqumis
漢語標題
布農族的生計
文章作者
全淵能
漢語摘要
台灣古代布農族的社會與文化