ka tevutanga dingki maljiyananga tjasi paquljaqulja, sa maumaljanga a tja sikudan a tja sikavaljut auta, pasa maquliqulipanga a patjetucu! ljakua aicua sikudanan nua semicuayan, nu neka sapuy maru neka zaljum a tja sikavaljut sarekuya aravac. manasika a tja sikarakudan a semicuayan, a sisanpazangalan tuasapuy, namaya tua sisanpazangalan tua zaljum.
ayata aicua sapui nuaya, a pitua tja kakudakudan namasan paravacangata. nu pecungu itjen sa medjek makayanga lemikezalj kemesa tua kanen, nu kaljaljaljeqelan tjasi kalingulingulj akingidu tu sikaseljec. azua na mazazangiljan a kasasavan tja kakaqepuwan i qinaljan, nu izua pupalisiyan pucekecekelj, nuqezemezemetj pinivecekadan a sapui, sa tja ziazian a malevaleva. malap ta namalayicanga ljaviya wungeljen sa seman zaman, si paqulja ta djalan nu qezemezemetj. nu izuwa pacugan i qinaljan, pucevulj sa pakeljang tu yanuwan. kumalji a salilim ulja djaljuni a paseqeljing a kirimu.
mayatucu ti vuvu, nu makakivaqu icengceng a liyav a iyav a gang a makaveljeluwan, tazua masi zaman tusi paqulja marepusalasaladj, a tjemiljuwal ta gang ta iyav sa sipangapangalj, izuanga tja kanen tja sini kalevanga mapuljat. nu cemulju ta qacang, malap ta zaman sa papedjeki tu semingis a pakasangas, kata cemapa ta vasa a seman aradj. nu masusalimananga tiamadju a uqaljaqaljai mavanasapuy a sikasengeseng tua ljemenguwaq ta turivecan a tjakit vuluq, a sipanaq a tiveljatan vakela, a siqusuqusul a kakara(kakarang) a vuka, katua seman djilung,sapuy sakamaya sikasengeseng. remaqazemetj a masi zaman, lemivu tua tidriyulj, cemevulj tua pakazuazuanan a lala, na lava, ciya, but, nu macevulj sa kaviladj madjameq sakamaya.
kemasi tua sapuy setje keljanganga tu namakuda pinakazuanan a caquwan nua tja sevalitan. nu namayatucuanga tjen a izuanga ta dingki na sekiamav tua situcuwananga a sikudan, a nekanga tja valisaked tua tja sikavaljut, nakuya ikatjen a kipaqenetj, tua tja sini kavaljut a sapuy!
傳統的山居生活,沒有火非常不便。生火就可煮食、冷天可以取暖,夜晚也能圍著營火跳舞、歌唱、也能燃起烽煙傳達訊息。族人結伴帶著火把,殺豬時用火把燒烤豬毛或烤芋頭乾。部落男子會用火把整理獵具或燒製陶器,也會用煙燻將洞穴中的飛鼠、松鼠,逼出洞外然後獵捕。以前屋內爐灶要點火驅霉味、舉行拜祭也需要引火,燒墾田地也需要火。
老一輩的生活技能是不能忘記,我們應學習來讓火的文化,以期保存流傳。