Mungquma’ mungqani’an
Maca mungquma’ ka uka’ i nanu’ sinluc’an, maca na kitnga mungquma ka mungausang kilim mi na dangi’an kukuza tu dalaq, opa ni tu qancepun tu na lakuaq ukiliman masidu kukuza’un tu dalaq, pangqa maca na kilim mi kukuza’un tu quma ka, heza a delaz cin samu na asa tu kapimopa’un.
Ma’aq qa kilim na kukuza’un tu quma ka tupa’un tu mungqani’an, maca sadu ki ivut ta asa tu mucoqes, ni tu maqtu mungqani’an, maca sadu ki ivut minihan vanan sansopa tantavili mudan na, ni tu maqtu kilim mi na kukuza’un tu dalaq, maca kinu’anan nih asa’un kukuza’an tu dangi’an na, maca heza a ivut ta na ni maqtu dangi’an kukuza, asa tu mulusqu kilim masidu dangi’an mungquma, sohan uka’ a kankanang, na tudipin maqtu kukuza’un na dangi’an tu dalaq ta.
Maqa na dangi’an kukuza tu daqal qa patinganan amin, maca patingan ni dangi’an tu dalaq qa, ngausang amin kabahi’ a na sanabahi’ patingan. Maca ni cia tastulumaq qa bahi’ macihal la, na ni tu maqatu mun’ita mungquma. Maca macihal la bahi’ i tastulumaq qa, na tudipin madas bunun mun’ita mungqani’an. Maca na mun’ita mungqani’an na asa tu ni tu lavili’an ni ivut cin loqe. Maca madozung soha’an na dangi’an tu dalaq ta mungqani’an na, sintupa tu na maqtu’in i ita kukuza, maqe soqesin na uka’in na samu, muazin manahip pi na maqtu’in i ita kukuza.
開墾月
開墾季沒有既定的祭典,找農地耕作的程序是踏勘的人遇見蛇,那塊地就不能砍伐,看見蛇由右向左移動,那塊地也不能夠砍伐。
農地踏勘是按照夢兆者行事。若夢兆不好,不能隨便墾拓農地。若夢兆很好,就帶夥伴到農地去踏勘,若沒有見著蛇和鳥,就完成農地踏勘工作。
從前生火最忌諱火點不著,點火柴時禁忌熄火,因為農地的農作物會受寒,就沒有收成。
從前的先人們開墾農地,有許多禁忌。