tucu kalja kivasan anga  i qinaljan. ljakua, savid a ramaljemaljeng a seprepurepur, mapulju a mapacucun a maqacuvucuvung a kicaciuciuran. nekanga uta  mapacucunan a namaya ta sicuayan a turuvuruvu a pacacikecikel a maqacuvucuvung a kakedriyan. siayanga nu kaljasengesengan nekanga tja seljavakan a marayurayu uta. na semapulju anga paqulid aicu a i qinaljan. ay anga itjen a paqulid! selapay nu sakeman itjen ta cinavu, ta qavay, ta djinukul. sapaisuan anga veneli a pakasangas . ayatua maumalj anga tja sikudan, mekedri anga tja kiniqinuman. ki masupu anga a pasusususu ta semicuayan a kakudan. tjaliaw anga a malap tua pinairangan a situcuan a sikudan.

kasingidan, izua za sipaljizaljizaw a iga na yuenmintai, tua izua za i qinaljan a gaku tu patudutudur ta “ tulu nia vuvu a qemuma ” aya za patarevan. azua vavuluvulungan a vuvu a matjaljaljak nua kakedriyan, ciuren a marekasinsi kata situ, sa tjaljuzua ta sinan qaqumain na gaku a temulu, sa pacual a kicaquan tua kemada “ temugut ” a za situ. kemuda “ temugut ” nuaya, azua manpuvaquan aya. na penakaleva aravac aicu a namayitucu a kakituluan. akumaya nuayaitjen? nu kinemenem itjen, aza tja levan paruta itua zemezemezem matuki parusikuda sa temljar tu tja tja kiqeljingan. pai matu teljal anga a uri paseqeljig a patjeljar tua a kipakim tua na maulaw anga a caquan nua sicuyan a tjasiaya.

azua kakedriyan namasi turivecan, izua pitaw, driamia, pangul, vukavuka. na tjaraitaita a djinadjas ta turivecan. na tjemalupung na cemaubu, savid ana kemasivarung a kitulu tua sitjugutan. pacuni a kemsitua venuqesi ta vusam a patagilj, sa kali a zempulj ta qipu a pacacikel qemurip aya. na maqaruqarut na marasurasudj a sikipusengsengngan! izua uta a qemaruqarut ta sinan cekecek, tu seman tideq tua taqumaquman. mavan a sikeljang tu niaimaima a qaqumain. aicu a kadjunangan na sepacaying tua tja sikudan, mavan nu tja kakisusuan tua kaljakemudan tua sipalisiyan a kemasicuay. sa kaizuanga aicua gaku, temagilj a malap tua caquan na tja vuvu, sa tuluy a tja kakedriyan. tjara tja paraljuvan a matjaljaljak a taqaljaqaljan. izua za masanitalj a kay nua puvaruvarung “ kana pinakazuanan tjara izua sakamaya djulat ” aya. pai ulja na kemeljang anga itjen, tua paulan tua pakiljivak nia vuvu taicu ana cemuvuq i kadjunang a qinuman a lami anga.

目前部落採收芋頭，都是老人家在做。已看不到往日農忙的榮景，想吃小米糕、芋粉粽都得先預購素材。這些農產品日漸式微！想起來有些感嘆！

前幾天，看到原住民電視台播放原鄉部落的小學，積極推展「vuvu的田園教學」。看到有部落耆老與家長們領著全校總動員。小朋友帶著工具，鋤頭、鐮刀、槌子、掘棒，在太陽下戴帽學習種小米，從撒小米種子、挖地、回填泥土等農事工作，到分工拿著鐵鎚，很用力的敲槌地界，用來彰顯屬於哪一班的的耕地。認真的模樣真令人激賞不已！

土地與自然這些觀念，藉著學校安排田園教學活動，感覺好像看到了些曙光，照耀即將失傳的田園智慧。除了給予學校肯定外，我們家長與部落更要支持。這些傳統知識很重要！體驗並學習前人如何克服艱苦大自然挑戰。

以前開墾荒地完全使用人力或輪工，沒有先輩流汗付出，哪有我們現在的好生活呢！

有一句話說：「凡走過必留下痕跡。」在這樣的學習中讓學生知道族人耕作的文化與前人的辛苦！