106 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【東排灣語】 高中學生組 編號 1 號
paquzip ta gung

a titjen a sepaiwan,nu paquzip tua qemuziquzipen, avan a paquzip ta gung, a sinan tjaljapazangalan tua sengsengan. a ljemita tua paljing, tjara patjatju izua gung a pinaquzip. azua paquzip tua gung, na masan tjelulj a sasusuan. a sangasangasan, muri sisan ljicaq tua can, tusi tavaljan, a sikasanmusalj, uri si rakac tua palidring katua na sadjelung a nanemanga, qau tjasipiliq tu namairangez a kelja, satja pakicaquani, qau tja sekauljan anga, a sikasantjelulj, uri tja culjuyin tu kanen, nu djemaljun tua sinu pazangal a palisian, a papuvaljau, a seman pacayan, a qepuan nua taqaljaqaljan, tjara cemulju ta gung tu si paseljavak, a pakan tua mareka kasusu, katua mare ka qaljaqalja a caucau.

a tja sipaquzipan tua gung, tja tjuruvu a laveten pi gadu, ita niyamadju a kadjunangan, sa pakikani a gung izua, nu uri semancan anga, vaiken a karim sa kacui a macan, patjemaqacuvng a sengsengan, tjaulan anga pacikel igadu. mapulju a paquziqizip tu sirakarakc ta nanemanga, qau sisan “ gutiau ” a pakaizua. azua “ gutiyau ” aya itjen.

a tja kakudan, penalisi a paquzip ta gung, mavan nu ikamaqati a keman tua vutjulj na gung, tja pasususuan a kemasi sicuayan. mangetjez anga “ sehollandu ”, na kemacu a kemasi “ huiliping ” tua gung, sa sivaik a sema viri a qinaljan na eipaiwan, a kivalit ta venan, qau papungadani tu “ ljuang ”. sini pacual ta na “ senantau ” a caucau a kakaiyan ta qemuziquzip. nu sepatj a kula sa patutuan uta, mavan a ljuang a siyaya, patjetucu inianaka mapavalit.

qau a inavalj katua ikacedas a sepaiwan, mangtjezanga sepairang i vuljavuljau, ana kemacu ta gung tu si kasengseng tua can, manu naruqizing sa makiqata aravac. qau veneli anga sepaiwan sa paru sepairangen a paquzip ta gung tu sika sengseng. manuq maudalj maudalj, viililj meliyau anga gung i gadu. a siqivuan na pairng “ gu ” aya, ljakua lemangda ta pairang nu temulek ta “ gu ”, “ gung ”, “ gung ” ayaya sakamaya, qau pacualan anga na sepaiwan sa papungadani tu “ gung ”. a imaza a paiwan “gung” aya. mapuuljat apatjetucu, qau azua liyau agung nu paveli, liyau a tan uta a kini valjitjuq, inika uri mamauram anga.

 

106 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【東排灣語】 高中學生組 編號 1 號
養牛

飼養牛隻的目的有三種,其一是稻田踏地,以利插秧。其二是拉牛車或運重物之用,挑選壯碩之牛,經操練後施用。另一種目的是宰食之用,每當部落重大慶典及婚喪喜慶時,都得宰牛宴客分享親友食用。

飼養牛隻的方式多以放牧式,任牛隻在既定土地區域,自然啃食原野草葉,待用時再牽回田地,一經完工,隨即放入原地山林放牧,少數家戶飼養之用牛則採圈養式,供糧草啃食。

族人古時候把畜牛飼養視為不吉祥,直至荷蘭占台時。從菲律賓引進了牛隻,牽入北排灣部落以牛換巨鹿的交易,牛的稱法,也依南島語的四隻脚哺乳動物「ljuang」為名。從此北排灣族人泛稱牛為「ljuang」,直至現今未變。而南排灣及東排灣地區,清時在恆春半島,由漢人引進水牛,從事農田工作極為有用,族人就購買牛隻加以飼養,逐漸繁殖直至普遍,此地牛的稱法有別於北排灣部落,係因漢人稱gu為牛,但族人卻稱gung。據說是漢人在呼叫牛的時候,常聽到漢人呼叫「gung」,本地區族人就引用之。

文章資訊
文章年度
106
文章編號
1
文章組別
高中
文章語別
東排灣語
族語標題
paquzip ta gung
漢語標題
養牛
文章作者
高光良
漢語摘要